- NLMagazine/Maatschappij, Lifestyle & Gezondheid, VIDEO - Documentairemaker Frank de Rooij stuitte kortgeleden op een sluimerende, stille crisis. De afgelopen vijf jaar is er een oversterfte in Nederland van gemiddeld 10 procent. Het gaat hier om zo’n 16.000 meer overlijdens per jaar dan verwacht.
Een drieluik waarin French Paulitz aandacht besteedt aan de organisatie van Europese instellingen (deel 1), de financiële consequenties voor Nederland (deel 2) en de positie die Nederland inneemt ten opzichte van Europa (deel 3).
NL Magazine Maatschappij & Politiek Deel 1 – Voor veel Nederlanders is Europa de ‘ver van hun bed show’ en dat is niet zo verwonderlijk want het is een nogal complex gedrocht. Wat opviel tijdens de voorbije verkiezingscampagnes was, dat het onderwerp Europa niet of nauwelijks als belangrijk thema in de debatten werd meegenomen. Best wel gek als je je realiseert dat we ons economisch en vooral financieel steeds vaker dienen te houden aan allerlei Europese afspraken. Zo zijn er ook afspraken met betrekking tot de (verplichte) opvang van vluchtelingen en controleert het Europees Hof van Justitie of Nederland zich wel aan alle gemaakte afspraken houdt.
Vandaar dat in Nederlandse regeerakkoorden, ook die van het kabinet Rutte 3, een aparte paragraaf wordt opgenomen over Europa. Daarin worden diverse standpunten van de regering verwoord ten aanzien van bijvoorbeeld asielbeleid en immigratie en er staat een uitgebreide financiële paragraaf in. Saillant detail in het regeerakkoord van Rutte 3 (https://www.kabinetsformatie2021.nl/documenten/publicaties/2017/10/10/regeerakkoord-vertrouwen-in-de-toekomst)is dat de Nederlandse regering tegen de opbouw van gemeenschappelijke Europese schulden (lees: Eurobonds) is en geen voorstander van een stabiliteitsmechanisme (lees: financieel noodfonds).
Toch gingen Rutte c.s. in juli 2020 gewoon akkoord met de introductie van beide, daarbij handig gebruik makend van de COVID-19 pandemie als argument. Ook hier is het adagium: ‘Never waste a good crisis’ mooi van toepassing.
Tijd om ‘s te kijken naar de organisatie
Omdat er talloze Europese instellingen bestaan, beperken we ons in dit artikel tot een korte beschrijving van de 5 grootste en bekendste.
- Het Europese Parlement
- De Europese Raad
- Raad van de Europese Unie
- Europese Commissie
- Europees Hof van Justitie.
Het Europees Parlement (EP) vertegenwoordigt ruim 450 miljoen Europeanen en bestaat sinds het vertrek van de Britten uit 705 afgevaardigden, waarvan 29 afkomstig uit Nederland. De leden van het Europees Parlement worden om de vijf jaar rechtstreeks gekozen door de burgers van de Europese Unie; nieuwe verkiezingen staan gepland voor 2024.
De Europese Raad bestaat uit de regeringsleiders of staatshoofden van de 27 lidstaten, de vaste voorzitter en de voorzitter van de Europese Commissie. Namens Nederland is premier Rutte onze vertegenwoordiger. Stemrecht is voorbehouden aan de regeringsleiders of staatshoofden en de Europese Raad heeft geen wetgevingstaak, maar stelt wel de politieke richting van de EU vast en doet dat 4x per jaar, onder leiding van de huidige voorzitter, de Belgische premier Michel. Opvallend is dat de notulen van deze bijeenkomsten niet worden vrijgegeven voor publicatie.
Raad van de Europese Unie, kortweg 'de Raadvan Ministers' genoemd, wordt gevormd door de regeringen van de 27 lidstaten. De Raad oefent samen met het Europees Parlement de wetgevings- en begrotingstaak uit en geeft daarmee goedkeuring aan elk wetsvoorstel van de Europese Commissie en aan elke voorgestelde EU-begroting.
Deze Raad vergadert in wisselende samenstelling, afhankelijk van het beleidsterrein waarover gesproken wordt. Zo zijn er een Landbouwraad en een Financiële raad (Ecofin), voor het milieu de Milieuraad enzovoort.
Let op: Deze Raad van de Europese Unie is dus niet hetzelfde als de hierboven vermelde Europese Raad die bestaat uit staatshoofden en regeringsleiders. Snapt u het nog?
De Europese Commissie kan worden beschouwd als het 'dagelijks bestuur' van de EU en de leden ervan worden Eurocommissarissen genoemd. De bekendste voor ons is Frans Timmermans. Ook Neelie Kroes was jarenlang actief als Euro Commissaris (2004-2014). Momenteel zijn er 27 Eurocommissarissen, voor elke lidstaat één, en elk van hen is verantwoordelijk voor 1 of meerdere beleidsgebieden.
De Europese Commissie mag als enige EU-instelling wetsvoorstellen indienen; zij heeft het zogenaamde ‘Recht van initiatief’. Daarnaast controleert de Commissie of de Europese wetgeving juist wordt toegepast in de lidstaten, onderhandelt zij over de handel van de Unie met het 'buitenland'. Tevens is zij verantwoordelijk voor het beheer van de Europese begroting van ongeveer € 153 miljard per jaar (2020). De huidige Europese Commissie staat onder leiding van Ursula von der Leyen en ging op 1 december 2019 van start.
Welke taken en bevoegdheden hebben deze Europese instellingen?
De Europese Commissie neemt initiatieven voor Europese wet- en regelgeving. Het Europees Parlement debatteert hierover, kan wijzigingen voorstellen en aansluitend beslissen het Parlement en de Raad van de Europese Unie. Om te kijken of deze wetten vervolgens correct worden uitgevoerd, controleert Het Europese Hof van Justitie deze afspraken. Eventuele uitspraken van dit Hof hebben voorrang boven het recht van de lidstaten. Dat betekent dat de Europese Commissie, bestaande uit niét democratisch gekozen leden, als enige wetsvoorstellen mag indienen die we na goedkeuring in het Europees Parlement in Nederland dienen in te voeren; weliswaar na goedkeuring van het EP, maar daar hebben we slechts 29 zetels.
Europees Hof v Justitie
Het Europese Hof van Justitie moet ervoor zorgen dat de wetten en regels die in Europa gemaakt worden, in alle landen goed worden toegepast en ziet daar actief op toe. Het Hof mag tevens oordelen over overtredingen en het niet nakomen van gemaakte afspraken en verplichtingen.
Het Hof van Justitie treedt ook steeds vaker op in allerlei Europese arbitragezaken waarmee de Nederlandse rechtspraak dus eenvoudigweg buitenspel wordt gezet.
En dan zijn er nog vele Europese Agentschappen en Instellingen
Om het overzichtelijk te houden hebben we ons in dit artikel beperkt tot de 5 belangrijkste functies en deze kort beschreven. Voor de volledigheid vermelden we, dat er ook nog een 40-tal agentschappen bestaat dat onderdeel uitmaakt van de Europese organisatie en vele instellingen zoals de Europese Centrale Bank, de Europese Ombudsman, de Europese Investeringsbank en een Europese toezichthouder voor gegevensbescherming. Via onderstaande link kom je op de website waar alles overzichtelijk is weergegeven.
https://europa.eu/european-union/about-eu/institutions-bodies_nl
In het volgende deel van ons drieluik gaan we dieper in op de financiële consequenties van ons lidmaatschap van de EU, de Euro, de rol van de Europese Centrale Bank en de situatie met betrekking tot diverse steunfondsen die zijn opgetuigd om de COVID-19 pandemie te bestrijden.
French Paulitz
