Robots pikken straks de huidige banen in, zonder twijfel. Blijf relevant!
Tsunami’s zijn onverwachts en vernietigend. Ze sleuren alles mee wat op hun pad ligt en maken daarbij geen uitzonderingen. Soms kun je een tsunami zien aankomen. Deze tsunami’s zijn figuurlijk van aard, maar hebben net zo’n disruptieve impact. Alhoewel, als je je oogkleppen afzet, kun je je hachje best veilig stellen. Dat geldt ook voor de tsunami die robotisering heet. Net als elke Tsunami komt deze snel dichterbij, om straks opeens een grote hoge golf te worden. Het lijkt tot veel mensen nog niet door te dringen, maar veel banen zullen in de toekomst (gedeeltelijk) worden vervuld door robots. Alarm!
Denken vanuit een mythe
Velen horen wel alarmbellen, maar hebben eigenlijk geen idee wat dit alarm inhoudt en waarom het relevant is voor hen. Laten we beginnen met het uit de wereld helpen van een mythe. Eentje over robots. Robotisering is geen science fiction, gaat niet over rondlopende terminators en heeft niks te maken met invasies.
Of een robot nu een software programma is die op een computer het werk van mensen overneemt of aan een lopende band handelingen doet, straattegels kan leggen of een cocktail kan mixen, het is uiteindelijk aan onze eigen fantasie om te bedenken wat een robot kan of zou moeten kunnen. Overigens, deze voorgaande voorbeelden zijn al realiteit. We staan aan de vooravond van de grote doorbraak van de robotisering, of we het willen of niet. Daar moet de maatschappij iets mee. Als individueel persoon, maar ook als samenleving in z’n geheel. In plaats van de bevriezen vanuit een onrealistische angst, kunnen we beter kijken naar wat er wel gaat gebeuren en hoe je daarin mee kunt bewegen.
Virtuele collega’s
Dat betekent dat robots inderdaad onze banen gaan inpikken. Onze huidige banen welteverstaan. In dat woordje ‘huidige’ zit een belangrijke boodschap waar we ons van bewust moeten zijn. De wereld van werk veranderd op dit moment razendsnel. Dat betekent dat we het moeten hebben van typisch menselijke, niet te automatiseren vaardigheden én van continue blijven leren. Deze nieuwe digitale wereld gaat ook weer nieuwe banen opleveren en uiteindelijk zal de som onderaan de streep wel meevallen als het gaat om de hoeveelheid banen. Echter, moeten mensen wel voorbereid zijn op de nieuwe skills die nodig zijn.
De enige unieke menselijke eigenschap: gevoel
Laat ik beginnen met de menselijke vaardigheden die we zullen moeten koesteren. Dit zijn empathie, ondernemerschap en creativiteit. Drie vaardigheden die een mens zich dus eigen kan maken of kan ontwikkelen om in de toekomst in de arbeidsmarktrace te blijven. Echter zijn deze vaardigheden geen geïntegreerd onderdeel van het huidige onderwijs en krijgen zelfs onvoldoende aandacht in onze huidige samenleving. We snijden in de kunst, want het heeft gek genoeg nog altijd een elitair karakter. Kinderen moeten op school vooral binnen de lijnen kleuren, opdat ze nooit out-of-the-box gaan denken. En tot slot creëren we voor het ondernemerschap zo hoog mogelijke barrières om mensen ervan te weerhouden, failliet gaan is immers een schande in Nederland.
Hierin moeten dus dingen rigoureus gaan veranderen. Kortweg, een machine voelt niet, neemt alleen een calculerend risico en zal niet als eerste een beroemd schilderij maken. Een machine kan op basis van input alleen een gevoel bij benadering herkennen, een risico berekenen op basis van diverse ingegeven criteria en een van Gogh repliceren. Terwijl robotisering de werkplek juist een leukere plek moet maken, schieten we tekort in de dingen die ons onderscheiden van machines.
Levenslang leren wordt onvermijdelijk
Volgens een onderzoek van het World Economic Forum (WEF) kunnen we verwachten dat tegen 2022 zo’n 54% van alle werknemers moeten worden bijgeschoold. Van deze groep mensen zal voor ongeveer 35% een training van zes maanden volstaan, zal voor 9% zal naar verwachting een herscholing van zes tot 12 maanden nodig zijn, terwijl 10% van deze werknemers vaardigheidstrainingen nodig zal hebben van meer dan een jaar.
Continue blijven leren is duidelijk het andere grote thema. Ik zie nog verdomd weinig mensen continue schaven aan hun ontwikkeling. Waar wordt nou echt serieus geinvesteerd in opleidingen? In groeien? In ontwikkelen?
Misschien moeten we ons wat minder zorgen maken over banen kwijtraken aan asielzoekers en vluchtelingen, maar meer focussen op de toekomst waarin technologie een steeds belangrijkere en dominantere factor wordt.
