Het MBO in Nederland (2)

Het MBO is de grootste opleidingsvorm die na het voortgezet onderwijs over het algemeen wordt gekozen. Ruim 500.000 studenten kozen in 2020 voor dit type onderwijs. Het MBO biedt een wijd scala van zeer praktisch tot theoretische opleidingen aan. Tot aan de jaren negentig waren er nog verschillende scholen zoals de Middelbare Technische School (MTS), de Middelbaar Economisch Administratief Onderwijs (MEAO) en andere. Mede door de vele fusies in die jaren werd in 1996 de ‘Wet educatie en beroepsonderwijs’ ingevoerd, waardoor het MBO op schop ging.

Het resultaat van deze wet was dat er drie type aanbieders van het Middelbaar Beroepsonderwijs ontstonden, waarbij het onderwijs werd onderverdeeld in vier niveaus.

De aanbieders
De Regionale opleidingencentra (Roc's), agrarische opleidingscentra (Aoc’s) en vakscholen verzorgen de opleidingen in het MBO.

·         Roc’s
Roc's hebben een breed opleidingsaanbod voor verschillende beroepssectoren. Sommige Roc’s bieden wel 50 richtingen aan; Roc’s zijn qua opleidingen dus  zeer divers.

·         Aoc’s
Aoc's, de naam zegt het al, agrarisch, leiden op voor beroepen in de landbouw en groene sector, tot bijvoorbeeld hovenier.

·         Vakscholen
Vakscholen verzorgen opleidingen voor een bijzonder beroepenveld, bijvoorbeeld in het havenbedrijf. Deze scholen hebben veel raakvlakken met de oude bedrijfsschool en MTS.

Er zijn ook particuliere instellingen die mbo-opleidingen aanbieden. Deze instellingen krijgen geen geld van de overheid. De kosten voor studenten kunnen daardoor hoger zijn. In het volgende artikel gaan we daar dieper op in.

De niveaus
Naast het vakgebied is ook het niveau waarop het diploma wordt behaald, belangrijk. Hieronder een overzicht.

• De Entreeopleiding (niveau 1)
  De entreeopleiding is bedoeld voor jongeren zonder een diploma van een vooropleiding. Deze entreeopleiding bereidt jongeren voor op de arbeidsmarkt of op doorstroming naar een mbo-2-opleiding. De opleiding duurt 1 jaar.
• De basisberoepsopleiding (niveau 2)
  De basisberoepsopleiding duurt 1 tot 2 jaar. Het bereidt studenten voor om uitvoerende werkzaamheden te doen. Bijvoorbeeld kapper of autotechnicus.
  Vooropleiding: De gemengde, theoretische, kaderberoepsgerichte of basisberoepsgerichte leerwegen aan het vmbo, of de entreeopleiding (BOL of BBL).
• De vakopleiding (niveau 3)
  De vakopleiding duurt 2 tot 3 jaar. Studenten leren hier om zelfstandig werkzaamheden uit te voeren. Het gaat om beroepen als verzorgende en eerste monteur.
  Vooropleiding: De gemengde, theoretische en kadergerichte leerwegen aan het VMBO, HAVO of MBO-niveau 2 (BOL of BBL).
• De middenkaderopleiding (niveau 4)
  De middenkaderopleiding duurt 3 jaar. Voor sommige opleidingen geldt een maximum van 4 jaar. Studenten leren hier werkzaamheden volledig zelfstandig uit te voeren. Het gaat om beroepen als filiaalbeheerder en activiteitenbegeleider. Studenten die deze opleiding afronden, kunnen verder studeren op het HBO.
  Vooropleiding: De gemengde, theoretische en kadergerichte leerwegen aan het VMBO, HAVO of MBO-niveau 2 of MBO-niveau 3 (BOL of BBL).
• De specialistenopleiding
  De specialistenopleiding is bedoeld voor studenten die al een diploma vakopleiding (niveau 3) voor eenzelfde beroep of beroepscategorie hebben. De specialistenopleiding duurt dan nog 1 jaar.

BBL versus BOL
Daarnaast zijn er ook twee manieren waarop de opleiding kan worden gevolgd.
De BBL- en BOL variant. BBL staat voor een Beroeps Begeleidende Leerweg en BOL voor Beroeps Opleidende Leerweg. Het belangrijkste verschil zit in het feit dat de student in een BBL-traject een arbeidsovereenkomst heeft met een werkgever en daarnaast vaak een dag in de week les volgt. Een student in een BOL-traject heeft de juridische status van student/ scholier en loopt tijdens zijn opleiding één of meer stages bij een bedrijf of organisatie. Hierdoor heeft een BOL-student recht heeft op studiefinanciering en een BBL-student heeft dat niet. Overigens geldt dit pas als je ouder dan 18 jaar bent.

Tot zover een eerste algemene inkijk hoe het MBO in Nederland is georganiseerd. In het op dit artikel volgende onderdeel behandelen we het verschil tussen algemeen en particulier onderwijs in het MBO.

Foto door NEOSiAM 2021 via Pexels