NL Magazine Gezondheid - Als er op korte termijn geen effectieve maatregelen worden getroffen, dan verwacht men dat er in 2050 wereldwijd ca 10 miljoen mensen zullen sterven door antibioticaresistentie. Dat is fundamenteel meer dan zij die overlijden aan griep en tbc. In Europa raken steeds meer mensen besmet met antibioticaresistente bacteriën. Jaarlijks sterven er al ca 700.000 mensen als gevolg van antibioticaresistentie infecties.
Na de ontdekking en toepassing van antibiotica in de vorige eeuw, waren veel ziektes niet langer meer dodelijk. En dat is nog steeds het geval. Er werd, en er wordt nog steeds veelvuldig en soms ook wel eens wat té gemakkelijk gebruik gemaakt van antibiotica als men bijvoorbeeld een infectie of ontsteking heeft. Het inherente gevolg hiervan is, dat bacteriën hiervan steeds minder last ondervinden en resistent worden hetgeen een forse bedreiging kan worden voor de mensheid.
In de jaren negentig dacht men, dat men het in de jaren tachtig op grote schaal uitbreken van hiv-infecties en tbc, mede door toediening van antibiotica onder controle had. De aandacht voor infectieziekten daalde en verplaatste zich naar hart- en vaatziekten en andere grote ziektes als kanker. Wetenschappers stellen echter, dat resistente bacteriën wel eens een veel groter gevaar kunnen vormen dan kanker en hart- en vaatziekten; een zorgzame ontwikkeling.
Wat zijn dat eigenlijk, bacteriën…
Bacteriën zijn eencellige, vaak in kolonies levende micro-organismen die zich razendsnel vermeerderen, zichzelf delen en die alleen onder een microscoop zichtbaar zijn. Het zijn piepkleine beestjes die zorgen voor een gezonde flora. Elk mens heeft miljarden en miljarden nuttige en schadelijke bacteriën in het lichaam. Het gros hiervan zorgt ervoor dat we gezond blijven. Bacteriën in de darmen zorgen bijvoorbeeld voor een goede spijsvertering, terwijl huidbacteriën ons beschermen tegen schadelijke stoffen van buitenaf. Sommige bacteriën zijn echter ook ziekteverwekkers die bijvoorbeeld door een wond infecties veroorzaken. Als ons lichaam weinig weerstand kan bieden voor het bestrijden van een infectie, dan wordt al snel gegrepen naar antibiotica.
Wat zijn nu precies antibiotica, wat doen ze…
Antibiotica zijn geneesmiddelen die schadelijke bacteriën te lijf gaan en hen uitschakelen. We kennen twee soorten antibiotica. Bij de een is het einde oefening voor bacteriën omdat ze direct worden gedood, terwijl de andere soort bacterieremmend werkt en ervoor zorgt dat bacteriën zich niet tot zeer slecht vermenigvuldigen. Hierdoor krijgt het eigen lichamelijke immuunsysteem de kans om bacteriën zèlf op te ruimen, helaas soms ook de goede waardoor er bijverschijnselen kunnen optreden. Er worden steeds meer soorten antibiotica ontdekt en doorontwikkeld, waardoor sneller antibioticaresistentie ontstaat. Antibiotica worden door de farmaceutische industrie synthetisch geproduceerd.
Antibiotica en antibioticaresistentie
Antibiotica hebben een genezend effect, doden bacteriën en/of schakelen hen uit. Bacteriën echter, zijn steeds beter in staat zich te weren tegen antibiotica en worden resistent waardoor het toedienen hiervan wel eens minder effect heeft op herstel dan men aanvankelijk hoopte en vermoedde. Antibioticaresistentie wordt een steeds verder groeiend probleem omdat bestaande antibiotica niet meer helpen. Wetenschappers vermoeden zelfs dat het gevaar bestaat dat sommige bacteriële infecties vanwege antibioticaresistentie wel eens helemaal niet meer behandeld kunnen worden. Als dat het geval is, kunnen zelfs simpele infecties als een wondje, maar ook grotere medische ingrepen en moeilijk uit te voeren operaties waarbij antibiotica gewenst is, ernstig, gevaarlijk en misschien zelfs fataal worden.
Zorgvuldigheid gewenst en onderzoek noodzakelijk
Het is belangrijk dat er zorgvuldig wordt omgegaan met het voorschrijven en toedienen van antibiotica zodat bacteriën minder snel resistent worden en antibiotica ook in de toekomst toepasbaar en werkzaam kunnen blijven om ook onze volgende generaties te kunnen blijven beschermen. Dat antibioticaresistentie een toekomstig probleem wordt, staat helaas echter buiten kijf. Een infectieziekte als tuberculose is momenteel nog wel te behandelen met antibiotica. Maar, hoe lang nog? Wie het weet mag het zeggen!
Wetenschappelijk onderzoek is dus van essentieel belang om dit soort problemen te voorkomen. Want, als er niet snel nieuwe antibiotica worden ontwikkeld, dan wordt antibioticaresistentie een groter probleem dan kanker.
European Antibiotic Awareness Day
Als geen ander ziet de medische wetenschap in dat er iets moet gebeuren. Elk jaar organiseert men daarom de ‘European Antibiotic Awareness Day’, een jaarlijks terugkerend happening waarbij men tracht het publiek, gezondheidsmedewerkers en beleidsmakers bewust te maken van het gevaar van de wereldwijd groeiende antibioticaresistentie, de wijze waarop zich dat verspreid en het voorkomen van een verdere opkomst van dit fenomeen. Dit jaar vindt de bijeenkomst plaats in het Universitair Medisch Centrum Utrecht op zondag 18 november a.s. van 09.00 – 15.00 uur. Wilt u meer informatie, raadpleeg dan https://antibiotic.ecdc.europa.eu/en
Jos de Jong
