NLMagazine Politiek & Maatschappij – Eerder schreven we al over de beïnvloeding van onze opinies door een drietal mediahuizen (https://nlmagazine.nl/maatschappij/politiek/1903-opinies-in-nederland-eenzijdige-berichtgeving-deel-1) hetgeen bijvoorbeeld zichtbaar is in de berichtgeving over Corona en het klimaat. Daarin horen we al sinds de uitbraak van de COVID-19 pandemie dat vaccinatie de enige oplossing is; aan alternatieven wordt geen aandacht besteed.
En ook in berichtgeving over het klimaat wordt er steevast vanuit gegaan dat windmolens en zonneparken de enige oplossing zijn en wordt kernenergie weggezet als te duur en onveilig.
Om de argumenten kracht bij te zetten wordt veelal verwezen naar ‘De Wetenschap’, krijgen wetenschappers alle ruimte en worden critici meestal niet aan tafel uitgenodigd. En wanneer ze wel aan tafel zitten worden ze weggezet als klimaatontkenners of, in het geval van COVID-19, als ‘wappies’.
Overigens is een verwijzing naar ‘De Wetenschap’ heel bijzonder want ‘De Wetenschap’ bestaat niet. Wetenschap evolueert en bestaat bij de gratie van onderzoek, discussie en debat, kortom wetenschap is een voortdurend bewegend ding. De wetenschap van 100 jaar geleden had heel andere ideeën over onze gezondheid of natuurkunde. Over 100 jaar zal er waarschijnlijk worden gelachen over de oplossingen die we nu bedenken voor onze energievoorziening of de bestrijding van een pandemie als COVID-19.
De kracht van woorden
In de jaren 80 van de vorige eeuw introduceerde de stad New York ‘Rent Control Laws’. De bedoeling van deze wet was de bescherming van de woningmarkt zodat huurwoningen betaalbaar bleven. De term doet vermoeden dat de huurprijzen gecontroleerd zouden worden maar het tegendeel is waar. Ondanks de goede bedoeling van deze wet behoren de huurprijzen per vierkante meter in New York al decennia tot de hoogste ter wereld.
Zo introduceerde men in de VS ook ‘Gun Control Laws’; de suggestie wordt ook hier gewekt dat er controle zal plaatsvinden maar dan op de verkoop van wapens. Maar het tegendeel is het geval; het wapenbezit in de VS is alleen maar verder toegenomen.
Een ander voorbeeld is dat van ‘Een Economisch stimuleringsprogramma’. Daarmee wordt de suggestie gewekt dat de overheid de economie zal stimuleren. De recente stimuleringsprogramma’s van overheden in Europa, dankzij onuitputtelijke hoeveelheden geld van de ECB, hebben niet of nauwelijks geleid tot economische groei. Het meeste geld is blijven hangen bij banken om de cashposities te verbeteren en inmiddels moeten we rente gaan betalen op ons eigen spaargeld.
En toch hebben dergelijke suggesties hun uitwerking op stemgedrag. Ze helpen overtuigen en trekken stemmers over de streep om hun stem uit te brengen op een politieke partij die de juiste suggesties doet (lees: de juiste woorden kiest).
Het gebruik van de juiste woorden draagt dus bij aan beeldvorming en beïnvloedt de publieke opinie. Niemand wil armoede of honger zien, iedereen heeft recht op onderwijs en medische hulp en schone lucht is belangrijk voor de leefomgeving. Natuurlijk zult u zeggen; dat is toch logisch?
Helaas worden bovenstaande ‘natuurlijke’ argumenten vaak gebruikt als een drogreden om politiek te bedrijven.
Recente voorbeelden
Wellicht heeft u gehoord van ‘social justice’? In gewoon Nederlands: Sociale rechtvaardigheid. Ook deze woorden klinken uitermate ‘natuurlijk’ en logisch, want wie kan daar nou op tegen zijn?
En toch is dit een weerbarstiger ding dan op het eerste gezicht lijkt.
Want stel, in een klas met leerlingen doen de meesten hun best maar er is een leerling die er een potje van maakt. Niet omdat deze leerling niet slim genoeg is maar gewoon, omdat deze leerling nergens zin in heeft en nergens aan mee wil doen. Dat gedrag zet zich voort en het resultaat is dat deze leerling straks minder kansen heeft dan de leerlingen die wel hun best hebben gedaan. De kans is tenslotte groot dat deze slechte leerling een baan vindt met minder toekomstperspectief
De vraag is dan: Gaan we straks het inkomen van deze slechte leerling gelijkstellen aan dat van de leerlingen die wel hun best hebben gedaan? Want dat is sociale rechtvaardigheid, toch?
Met andere woorden: Moeten we als samenleving altijd opdraaien voor de kosten die sociale rechtvaardigheid met zich meebrengt?
Is het niet voor de hand liggend dat sociale rechtvaardigheid ook betekent dat je als individu bijdraagt aan een samenleving en dat je zelfredzaam bent?
Of ligt de oorzaak van het gedrag van deze slechte leerling bij het gezin waar hij uit komt? Maar dan is het geen sociaal probleem want het ene kind heeft geluk en komt uit een fijn gezin, de ander heeft minder geluk waardoor de kans gelijkheid ontbreekt.
Vaak wordt dan als argument ingebracht dat armoede de oorzaak is van het gedrag van ‘slechte’ leerlingen en dat het dus uiteindelijk toch de schuld is van onze samenleving. Daarmee wordt voorbijgegaan aan het feit dat geld niet altijd de reden is dat leerlingen beter presteren.
In Nederland heeft ieder kind recht op onderwijs en hebben ouders een verantwoordelijkheid in de opvoeding van hun kind(eren). Sommige ouders zijn daar beter in dan anderen maar dat is geen sociale onrechtvaardigheid.
Gelijke kansen voor iedereen – Gelijke resultaten voor iedereen?
Wanneer je als samenleving besluit dat er naast gelijke kansen, ook gelijke resultaten als vaststaand recht moeten worden vastgelegd, dan begeef je je op bijzonder glad ijs. Onderstaand voorbeeld maakt wellicht duidelijk hoe glad dat ijs is:
Als kind wilde ik graag net zo goed voetballen als Johan Neeskens, maar ondanks noeste trainingsarbeid lukte het me niet om als voetballer te excelleren. Ik kreeg wel alle kansen om te trainen, ik speelde wedstijden in een prima jeugdteam en we hadden een uitstekende trainer.
Het was na een paar seizoenen duidelijk dat ik nooit een profvoetballer zou worden.
Jaren later speelde ik basketbal en ging ik wekelijks kijken naar topspelers in Leiden en Haarlem en droomde ik van een carrière als profspeler. Ik trainde fanatiek, zat in een prima team en we hadden zelfs 2 goede trainers. Maar met een lengte van 1.85 mtr. was een carrière als basketbalspeler een kansloze missie.
Vervolgens had ik aan het begin van mijn werkzame leven ambities waarvan ik er uiteindelijk maar enkele heb waargemaakt. Daartoe kreeg ik, net als mijn collega’s, kansen aangereikt waarvan sommige werden benut en andere niet. Met als gevolg dat sommige collega’s sneller carrière maakten dan ik en omgekeerd. Zo heeft iedereen zijn of haar idealen en dromen alleen is er geen garantie op een gelijk resultaat.
Wanneer politieke partijen dus zeggen te streven naar sociale rechtvaardigheid en kansengelijkheid dan is dat prima, maar zeg er dan wel bij dat dat geen garantie is op eenzelfde resultaat voor iedereen. Helaas wordt deze suggestie door de inzet van deze woorden wel gewekt.
French Paulitz
