NLMagazine Politiek & Maatschappij – Voor onze nieuwsvoorziening zijn we afhankelijk van kranten, radio en TV en talloze digitale kanalen. Wat we ons daarbij vaak nog te weinig realiseren is, dat de meeste kranten in Nederland worden uitgegeven door een tweetal conglomeraten, dat veel TV- en radiozenders van de publieke omroep zijn (afhankelijk van belastinggeld) en dat informatie veelal wordt opgehaald bij communicatieprofessionals die sterk gericht zijn op het creëren van de juiste beeldvorming.
Zo is veel informatie van gemeenten in Nederland afkomstig van woordvoerders en hebben ook ministeries tientallen communicatieprofessionals in dienst. En in politiek Den Haag beschikken alle fracties over woordvoerders en zijn tientallen communicatiespecialisten werkzaam die hun werkweken vullen met het schrijven van communicatiestrategieën. Overigens is dit niet alleen het geval bij de overheid, maar ook grotere bedrijven hebben woordvoerders in dienst. Zij werken als verlengstuk van de marketingafdeling en zijn gespecialiseerd in het brengen van boodschappen die in lijn zijn met de publieke opinie zodat het bedrijf een goed figuur slaat in de samenleving. Veel journalisten nemen deze boodschappen vervolgens klakkeloos over en doen weinig tot niets aan waarheidsvinding.
De publieke opinie – wie bepaalt die?
In Nederland zijn talloze NGO’s (Non Governmental Organizations) actief waarvan sommigen geheel afhankelijk zijn van overheidssubsidies. Zo ontvangt Milieudefensie jaarlijks €10-12 miljoen van het ministerie van Buitenlandse Zaken (op een totaal van €18 miljoen) en ontvangt Urgenda jaarlijks €1 miljoen van De Postcodeloterij. Daarmee kan een club als Urgenda de Nederlandse Staat aanklagen en daarbij claimen dat Urgenda dat doet in het belang van alle Nederlandse burgers. De suggestie dat Urgenda namens alle Nederlanders een rechtszaak tegen de Nederlandse Staat aanspant, wordt ook door de media gewekt. Opvallend daarbij is, dat je in een talkshow of krant nooit een kritische noot leest over Urgenda als organisatie of überhaupt de vraag gesteld hoort worden wat Urgenda voor een organisatie is?
Opiniebeïnvloeding
Tal van dergelijke NGO’s beschikken over zeer kleine ledenaantallen maar dankzij miljoenen aan subsidies zijn zij toch in staat de publieke opinie stevig te beïnvloeden. De doorsnee burger in Nederland krijgt dan toch het idee dat er een meerderheid is die bijvoorbeeld achter de klimaatmaatregelen staat. Politieke partijen met een kosmopolitische en progressieve agenda maken dus handig gebruik van deze NGO’s en dat leidde ertoe dat in 2016 en 2017, dankzij Jesse Klaver en Diederik Samsom, allerlei klimaatmaatregelen in het regeerakkoord terecht kwamen waarvan de gevolgen ook op lokaal niveau zichtbaar zijn.
Een praktijkvoorbeeld
Een prachtig voorbeeld van een van de gevolgen van die klimaatmaatregelen is de Regionale Energie Strategie. Deze nieuwe bestuurslaag, geïntroduceerd in 30 regio’s in Nederland met allerlei niet gekozen bestuurders aan het roer, gaat aan de slag met klimaatambities waardoor bijvoorbeeld
honderden windmolens in uw landschap verschijnen zonder dat u daar invloed op heeft. Overigens valt op dat veel van de bestuurders in deze organisaties een politieke carrière achter de rug hebben of hun sporen hebben verdiend in een bestuurlijke functie bij een overheidsinstelling. Zij vinden hun weg makkelijk in bureaucratisch Nederland en hebben vaak uitstekende relaties met de media.
Aangezwengeld door slimme pr-campagnes van talloze NGO’s, gefinancierd met overheidsgeld en/of geld van De Postcodeloterij, is de heersende opvatting dan al snel dat de gehele Nederlandse samenleving voorstander is van deze geldverslindende maatregelen...
De dubbelrol van opiniërend Nederland
In onze opening beschrijven we dat we voor onze nieuwsvoorziening afhankelijk zijn van kranten, radio en TV en vele digitale kanalen. Daarbij lijkt het alsof er een zeer divers aanbod bestaat.
Echter, wanneer je die verscheidenheid aan informatiebronnen in kaart brengt, kom je snel tot de conclusie dat er slechts een drietal partijen is dat bepaalt wat we dagelijks aan nieuws mogen consumeren:
-
De Persgroep, eigenaar van onder andere Sanoma en Net5, Veronica en SBS;
-
Media Huis met De Telegraaf, Haarlems Dagblad, Autovisie etc.;
-
Bertelsman, onder andere eigenaren van Penguin Random House (grote uitgeverij),
45 TV-stations en 32 radiozenders.
De Persgoep en Media Huis zijn eigendom van twee Belgische families (resp. Van Thillo en Leysen) die in België royale staatsteun ontvangen; Bertelsmann is eigendom van de Duitse familie Bertelsmann-Mohn.
Wie betaalt, bepaalt
In Nederland beschikken we nog over de NPO die volledig afhankelijk is van staatssteun (jaarlijks ruim €800 miljoen). Ook bij de NPO en de diverse omroepen staan vooral ex-politici en ex- overheidsbestuurders aan het roer. Het is niet zo vreemd te veronderstellen dat de nieuwsvoorziening, afkomstig van al deze gesubsidieerde instellingen, ‘enigszins’ gekleurd zou kunnen zijn gezien de financiële afhankelijkheid van overheden. Het zou zo maar kunnen dat daardoor bepaalde plannen van overheden rooskleuriger worden voorgesteld dan dat ze dat in werkelijkheid zijn. Ook hier het aloude credo: Wie betaalt, bepaalt!!
Overigens is deze situatie niet uniek voor Nederland. Ook op internationaal niveau wordt de nieuwsproductie en –distributie slechts door een klein aantal mediaconglomeraten bepaald.
Daar gaan we in onze volgende bijdrage uitgebreid op in.
French Paulitz
