Door René Héman, voorzitter artsenfederatie KNMG - NLMagazine, Lifestyle & Gezondheid, Medische cultuur - We betreden een nieuw tijdperk waarin de patiënt op een andere manier actief betrokken is bij diens eigen gezondheid.
Een tijdperk waarin gerichte online zoektochten, communities en digitale ondersteuning hand in hand gaan met professionele medische zorg. De patiënt wordt een steeds beter geïnformeerde partner in het zorgproces. Deze transitie brengt voor ons dokters uitdagingen en kansen met zich mee.
Medische informatie voor iedereen met een muisklik toegankelijk
Het internet is uitgegroeid tot een onuitputtelijke bron van medische (des)informatie, die volop wordt benut. Nederlanders bezochten in 2020 maar liefst 4,3 miljard keer medische websites, een verdubbeling ten opzichte van 2016, blijkt uit onderzoek van Nivel. De E-healthmonitor van 2023 laat zien dat het gebruik van wearables door zorggebruikers is toegenomen, en dat met name huisartsen het gebruik van digitale gezondheidsinformatie via websites zoals thuisarts.nl willen intensiveren.
Deze ontwikkelingen markeren een significante verschuiving in de gezondheidszorg. In het verleden was de arts de exclusieve bron van medische kennis, maar tegenwoordig is veel informatie voor iedereen met een muisklik toegankelijk. Patiënten zijn beter geïnformeerd en mondiger dan ooit tevoren. Ze stellen kritische vragen en eisen terecht medezeggenschap over hun behandeling.
Toegegeven, de informatiestroom op internet is immens, ongefilterd en niet altijd betrouwbaar. Maar goede online communities kunnen patiënten versterken door het faciliteren van contact met lotgenoten, het uitwisselen van ervaringen en het gezamenlijk zoeken naar de meest effectieve behandelingen. Bovendien kunnen gegevens afkomstig van wearables en zelfmonitoring-apps artsen helpen om de gezondheid van patiënten nauwkeuriger te volgen. Daarnaast kunnen goed geïnformeerde patiënten een waardevolle bijdrage leveren aan het consult. Een constructieve dialoog en nauwe samenwerking tussen patiënt en arts komen de kwaliteit van de zorg ten goede.
Kansen en uitdagingen
De uitdaging voor ons is om de voordelen van de toekomstige ontwikkelingen optimaal te benutten, terwijl we tegelijkertijd alert blijven op de risico's. Als artsen dragen we de verantwoordelijkheid voor het stellen van de juiste diagnose en het bepalen van de meest geschikte behandeling. Daarnaast hebben we een belangrijke taak in het voorlichten van patiënten over de betrouwbaarheid van informatiebronnen en het ontkrachten van des- of misinformatie. Het is aan ons om als gids op te treden, om kaf en koren te scheiden, en patiënten te behoeden voor onrealistische verwachtingen. Daarbij moeten we oog houden voor alle patienten, immers niet iedereen komt even makkelijk mee met de digitale ontwikkelingen.
Samenwerking en wederzijds vertrouwen
In een wereld waar informatie overvloedig en vaak overweldigend is, is onze taak als artsen duidelijk: we zijn niet langer alleen medici en verstrekkers van kennis, maar ook de curatoren van informatie. We moeten onze patiënten helpen om van informatie naar inzicht te komen, en hen begeleiden bij het begrijpen en toepassen van deze kennis op hun eigen gezondheidssituatie.
Daarbij is het essentieel dat wij als artsen de menselijke maat niet uit het oog verliezen. Empathie, luisteren en persoonlijke aandacht blijven de hoekstenen van goede zorg. We moeten we ervoor zorgen dat technologie ons vermogen om verbinding te maken en zorg op maat te bieden versterkt, en niet vervangt.
De sleutel tot succes ligt in samenwerking en vertrouwen. De patiënt fungeert als ervaringsdeskundige, terwijl de arts optreedt als medisch expert, gids en menselijke interface; de vertrouwde empathische vertaler. De toekomst van de gezondheidszorg in het digitale tijdperk draait om een hechte samenwerking tussen arts en patiënt, waarbij respect en gedeelde verantwoordelijkheid centraal staan.
