NLMagazine Politiek & Maatschappij – De eerste Nederlandse verkiezing van het woord van het jaar dateert van 2003 en is gebaseerd op een voorbeeld uit de VS. Het oorspronkelijke idee was om aan de hand van neologismen (een nieuw of nog niet ingeburgerd woord of uitdrukking) of oude woorden een beeld te geven van gebeurtenissen die hun stempel drukten op een bepaald jaar.
Sinds 2003 zijn nieuwe woorden als ‘gedoogsteun’, ‘sjoemelsoftware’, ‘selfie’ en ‘googelen’ als (mogelijke) winnaars uit de bus gekomen en deze woorden maken intussen onderdeel uit van ons dagelijks taalgebruik.
Een gebeurtenis die sinds februari 2020 een hele grote stempel drukt op onze samenleving is de uitbraak van de COVID-19 pandemie en in het kielzog daarvan is een heel nieuw arsenaal aan neologismen geïntroduceerd. Wie had voor die tijd ooit gehoord van woorden als ‘pandemie’, ‘social distancing’, ‘anderhalve meter samenleving’, ‘triage’ of ‘lockdown’?
Een ander voorbeeld van zo’n nieuw woord is ‘Wappie’ wat volgens Wikipedia iets zegt over de zonderlinge geestesgesteldheid van iemand die de weg kwijt is, een dwaalgeest is of een gekkie. In 2020 stond dit woord dan ook op de 3e plek in de top 3 van de verkiezing ‘Het woord van het jaar’, met als winnaar het woord ‘anderhalvemetersamenleving’.
Overigens werd het woord ‘Wappie’ al in de jaren 90 van de vorige eeuw in de gabberscene gebruikt om aan te geven dat iemand stevig ‘stoned’ was.
Wat maakt iemand nu een ‘wappie’?
De uitbraak van de COVID-19 pandemie leidde in de eerste maanden van 2020 tot paniek dankzij beelden uit Wuhan in China en Bergamo in Italië waardoor de indruk ontstond dat we te maken hadden met een dodelijke ziekte. Voor velen waren de stevige maatregelen als lockdowns, mondkapjes en anderhalve-meter-afstand houden dan ook volstrekt logisch.
Toen echter na enkele maanden bleek dat de dodelijkheid van het virus niet veel groter was dan die van de ‘normale’ griep en de schade, zowel financieel als sociaal, enorm was kwamen er voorzichtig meer stemmen op met een kritische toon. Die kritiek betrof niet alleen de genomen maatregelen maar ook het vaccinatiebeleid en de rol van de farmaceutische industrie die, dankzij voorlopige goedkeuringen, honderden miljoenen experimentele vaccins mocht leveren en voor de werking ervan geen enkele garantie hoefde af te geven. Vergeet daarbij niet dat COVID-19 regelmatig muteert en dat zorgt voor vraagtekens over de effectiviteit van het vaccin want dat is ontwikkeld op basis van de 1e COVID-19 versie die we kennen uit China in 2019.
Inmiddels is duidelijk dat de vaccins wel werken maar dat de werking na 90 dagen afneemt met als gevolg dat 87% van alle gevaccineerde volwassen Nederlanders een 3e prik moeten gaan halen zodat ze weer beschermd zijn en een geldige QR-code meekrijgen. Het ligt in de lijn der verwachtingen dat na de 3e prik ook een 4e en straks ook wellicht een 5e prik noodzakelijk zijn om beschermd te blijven en natuurlijk die geldige QR-code te verkrijgen.
Wanneer je vervolgens kritische vragen stelt over het bovenstaande, of weigert het experimentele vaccin te accepteren, ben je dus een ‘Wappie’. Bovendien worden ‘Wappies’ als de schuldigen aangewezen die verantwoordelijk zijn voor de verspreiding van het virus. Da’s op zijn zachtst gezegd vreemd, want ook gevaccineerden kunnen nog steeds het virus overdagen.
Kortom, de belofte dat we met het vaccin COVID-19 zouden verslaan berust op een fabeltje want na 12 maanden is duidelijk dat, ook dit griepseizoen het aantal besmettingen net zo hoog is als een jaar geleden, toen er nog niemand was gevaccineerd, en de ziekenhuizen liggen ook weer vol.
En die ‘Wappies’?
De ‘Wappie’ van nu is dus NIET iemand die de weg kwijt is of stoned is maar iemand die twijfels heeft over de COVID-19 maatregelen of over vaccinatie. Daarbij denkt ‘de wappie’ bijvoorbeeld na over de noodzaak van het nemen van een vaccin, de effectiviteit ervan en de veiligheid.
Noodzaak
Met betrekking tot de noodzaak van vaccineren zou je terug kunnen vallen op de status die COVID-19 heeft als virus. Het RIVM (onderdeel van het ministerie van Volksgezondheid) schrijft op haar website dat het ziekteverloop van mens tot mens verschilt en dat sommige mensen niet of maar een beetje ziek worden van het virus. Anderen worden ernstig ziek en soms overlijden mensen als gevolg van het virus. De kans dat iemand die in het ziekenhuis is opgenomen overlijdt aan COVID-19 ligt tussen 0,12% en 0,15%.
Wellicht ten overvloede: Dat geldt dus alleen voor patiënten die met zware COVID-19 klachten opgenomen zijn op een intensive care afdeling en niet wanneer je positief bent getest (lees: besmet) bent.
Omdat COVID-19 volgens het RIVM, ondanks het bovenstaande, behoort tot de A-categorie van virusziekten, kan de overheid allerlei noodmaatregelen afkondigen. Denk daarbij aan de avondklok, de lockdown van het MBK en de Horeca, de culturele sector en talloze evenementen. Allerlei vergaande maatregelen die ook impact hebben op onze basisrechten, vastgelegd in onze grondwet. Het gemak waarmee deze basisrechten opzij worden gezet is opmerkelijk.
Is het dus raar wanneer je je afvraagt of alle maatregelen noodzakelijk zijn en het accepteren van een prik een absolute noodzaak is? Tot zover de vraag met betrekking tot de noodzaak van het nemen van het vaccin.
Effectiviteit
Met betrekking tot de effectiviteit van het vaccin hebben we in de vorige paragraaf al aangegeven dat de effectiviteit na 90 dagen afneemt en het effect op besmettingen en ziekenhuisopnamen ten opzichte van griepseizoen 2019-2020 niet of nauwelijks zichtbaar is. Het antwoord op de vraag, of de effectiviteit van het vaccin aanleiding is een prik te laten zetten, lijkt ook hier niet evident. De besmettingen en ziekenhuisopnamen zijn nu weer net zo hoog als in seizoen 2020-2021 toen nog bijna niemand een prik had ontvangen.
Veiligheid
Tenslotte de vraag, of het vaccin veilig is? Het antwoord daarop blijft een lastige, maar wat we wel weten is dat de vaccins zich allemaal nog in een testfase bevinden. Alle producenten van de vaccins tegen COVID-19 hebben een voorlopige goedkeuring ontvangen van de EMA (de Europese Medicijnen Autoriteit). Bovendien zijn alle gemaakte (commerciële) afspraken tussen de EMA en de producenten niet openbaar en zijn de producenten niet aansprakelijk voor welke schade dan ook veroorzaakt door het vaccin.
Daarmee is het voor alle gevaccineerden onduidelijk of er bijwerkingen kunnen ontstaan, niet op korte en zeker niet op lange termijn. Ook hier geldt weer dat de vraag stellen over de veiligheid van de vaccins een valide vraag is. Zolang niemand daar een garantie voor durft te geven zijn ‘wappies’ niet de weg kwijt maar willen de meesten gewoon een gezonde afweging maken.
Van vragen stellen is nog nooit iemand dommer geworden: Heeft u ook de juiste vragen gesteld?
French Paulitz
