NL Economie -'De NMB denkt met u mee'; u kent het wel, de veelbelovende oude slogan van de huidige ING. De NMB dacht met u mee, was aardig voor haar klanten en leek gewoon een sympathieke bank waar je de rest van je leven je spaargelden veilig kon 'opbergen'. Oké, natuurlijk waren toen ook geld en winstbejag de drijfveer, maar het lag er allemaal nog niet zo erg bovenop; de NMB leek te overzien, het zag er immers allemaal redelijk vriendelijk uit.
Elke burger vraagt zich af of en wanneer we ooit uit de huidige, al jaren lang durende crisis en inherente malaise zullen komen. Sommige banken beweren volslagen onterecht dat de crisis grotendeels achter ons ligt. Ook sommige Haagse politici menen 'dat we weer op de goede weg zijn'. Dat daast mij een beetje, ik begrijp dat niet. Volgens mij zitten we nog middenin de crisis en heb ik het nare gevoel dat het ergste nog moet komen. De banken dekken zich al aardig in en reduceren meer en meer hun financiële productaanbiedingen. Zo ook de inmiddels al zo oude NMB, nu beter bekend als ING.
Beperking producten ING
Verval raakt blijkbaar ook de ING, een bank die vroeger als NMB nog zo met ons meedacht. Nu doet zij dat niet meer in diezelfde mate. De ING kan het allemaal klaarblijkelijk niet meer aan. Zij heeft haar productaanbod de afgelopen jaren sterk gereduceerd. Vanwege de verder toenemende digitalisering, de strengere wetgeving op hypotheekgebied en de (vooralsnog onbekende) komst van nieuwe partijen op de hypotheekmarkt, heeft de ING besloten om hun processen en producten nog verder te versimpelen. Zo verstrekt de bank vanaf oktober 2016 b.v. alleen nog maar hypotheken met een woonhuis als onderpand en komt er een einde aan hypotheekverstrekking op woonboten. Een forse beleidswijziging en bepaald geen kattenpis voor alle bestaande en toekomstige woonbootbewoners.
Stevig balen
Vorig jaar kocht ik mijn bestaande hypotheek bij de ING voor een aanzienlijk bedrag af om zodoende met een aangepaste hypotheek gebruik te kunnen maken van de lagere rente. Niemand maakte mij toen attent op het feit dat men voornemens was te stoppen met het verstrekken van woonboothypotheken terwijl dat rond die tijd toch een belangrijke interne aangelegenheid moet zijn geweest waarvan iedereen die ook maar enigszins bij het verstrekken van hypotheken was betrokken, op de hoogte moet zijn geweest. Begin 2016 werd er in de pers al aandacht besteed aan het feit dat de ING deze stap zou nemen. De ING informeerde mij echter pas op 10 maart 2016.
Natuurlijk staat het de bank vrij om binnen de contractsvrijheid haar eigen beleid te bepalen en ook is zij niet verplicht dit beleid te publiceren. Ik ben echter van mening dat, zeker als je een hypotheek wijzigt, de ING mij reeds had moeten informeren over komende beleidswijzigingen. Dat is toch niet meer dan fatsoenlijk! Als ik vorig jaar van deze beslissing op de hoogte was geweest, had ik mijn conclusies over hypotheekafkoop of wellicht zelfs verkoop van mijn woonboot, kunnen trekken.
ING weinig kennis in huis
De ING stopt met het leveren van hypotheken op woonboten "omdat deze hypotheken complex zijn en veel specialistische kennis vragen. Individuele afspraken kunnen moeilijker worden ingepast", zo gaf mij een medewerker van de ING te kennen. De bank ziet er vanaf omdat dit een specialistische vorm van onderpand en financiering is, met een andere kosten- en risicostructuur. De ING geeft hiermee expliciet aan deze complexe materie dus schijnbaar niet (meer) in huis te hebben en te beheersen. De bank die deze kennis voorheen dus wel in huis had (althans zo nam elke woonbootbewoner toch blindelings aan) beschikt dus nu niét meer over die kennis. Of is het zo dat zij die kennis nooit heeft gehad en mogelijke problemen uit de weg wil gaan?
Wat een kwalijke zaak eigenlijk! Als je als bank zelf al aangeeft niet meer over specifieke bankentaken en -kennis te beschikken, dan hoor je als financiële instantie eigenlijk ook niet thuis op de financiële markten en behoor je eigenlijk ook geen vooraanstaand instituut te zijn dat mede verantwoordelijk is voor de voortgang van de financiële economie, laat staan dat je mee mag beslissen over grootse financiële vraagstukken.
ING, tja, wat moet je daar nu mee
De ING heeft de afgelopen jaren, net als vele andere banken, het productaanbod sterk gereduceerd. Zij is verder m.i. nog steeds een van de enige, zo niet grootste hypotheekverstrekker voor woonboten. Zij claimt nu dat er in de toekomst 'misschien' nieuwe partijen komen op de hypotheekmarkt die woonboothypotheken 'wellicht zouden kunnen gaan verstrekken'. Echter, hier is nog niets concreets van bekend. Is het misschien slechts een loze kreet waarmee de bank zich wellicht verschuilt achter verdere noodzakelijkerwijze te nemen interne stappen met verregaande externe consequenties. Welke? Dáár weet men bij de ING niets van of men wil mijn vraag gewoon niet beantwoorden.
Consequenties
Het door de ING terugtrekken uit de hypotheekmarkt heeft verregaande consequenties. Als er geen woonboothypotheekverstrekkers meer zijn, dan kunnen woonarken alleen nog maar worden verkocht aan mensen met een forse portemonnaie die de aanschafprijs contant kunnen betalen. Woonboten zijn dan alleen nog maar bestemd voor vermogende personen. Mocht men een woonboot toch aan de 'gewone man' willen verkopen, dan is financiering niet mogelijk. Misschien is er nog iemand die b.v. met een persoonlijke lening of krediet een boot wil financieren, maar dan is hij minimaal toch al gauw zo'n 5-6% duurder uit dan wanneer een hypotheek wordt verstrekt door een reguliere bank. De verkoopprijs van een woonboot zal aanzienlijk dalen, misschien wel tot, of zelfs lager dan het in het verleden afgesloten hypotheekniveau. Verliezen en waardedalingen zullen toenemen en ook gemeenten zullen de WOZ-waarden moeten aanpassen.
De ING komt m.i. ook zèlf in de problemen door haar genomen besluit. Immers, als de eigenaar van een woonboot zijn/haar hypotheek niet meer kan betalen, wordt de boot voor de bank ook onverkoopbaar.
Geschiedenis herhaalt zich
Verkoop van woonboten wordt door deze maatregel zeer moeilijk en kan leiden tot maatschappelijke problemen. Dat gebeurde eerder toen banken van 2007 tot 2013 géén hypotheek meer verstrekten voor een huis als er sprake was van erfpacht. Verkopers en kopers kwamen in giga-problemen, de huizenmarkt stortte verder ineen en huizen werden regelmatig ónder de hypotheekwaarde verkocht. Toen men in Den Haag eindelijk (te laat) inzag dat deze vergezochte hypotheeksanctie leidde tot steeds grotere maatschappelijke malaise, schafte men deze maatregel in, ik meen, begin 2013 af.
Hetzelfde kan gebeuren, sterker nog, gáát gebeuren nu de ING heeft besloten om géén woonboothypotheek meer te verstrekken waardoor er sprake wordt van waardedalingen voor vrijwel alle woonbootbewoners in Nederland.
Rol bankensector
De momenteel m.i. voor elke economie zo belangrijke rente is problematisch en historisch laag en zelfs aanmerkelijk minder dan b.v. de vermogens rendementsheffing. De onwetendheid van en de onbekendheid met de grootse wereldse opmars op vele gebieden en de noeste inherente digitale kentering, leidden tot onvoorziene verloedering van economische wetten die gepaard gingen, en nog steeds gaan, met structurele wanhoopssprongen en -pogingen van bestuurders in vele geledingen. Een rol in deze is weggelegd voor de bankensector. Volledig onverwachts (en m.i. de consequenties niet helemaal overziend), doet de ING daar dus een boekje over open
Zorgplicht banken
Elke bank heeft een zorgplicht naar de klant en dient zich verantwoordelijk te gedragen ten opzichte van haar clientèle. Dat geldt voor alle financiële zaken met betrekking tot kredietbeheer, vermogensbeheer, beleggingszaken en als aanbieder van financiële producten waaronder hypotheekverstrekkingen. De organisatie 'Financieel Recht Advocaten' heeft de afgelopen jaren veel particulieren bijgestaan in hun geschillen mbt de zorgplicht van banken. Deze organisatie kan het de komende tijd wel eens heel druk gaan krijgen.
Conclusie
Als je als particulier een betaalrekening wilt openen, heb je in tegenstelling tot 'vroeger' niet langer recht op bepaalde financiële producten. Daar komt de afschaffing van hypotheek voor woonbootbewoners nog eens bij. Misschien moeten we met ons allen maar eens roepen dat het slecht gaat met de ING. Zou de bank dan morgen nog bestaan?
Jos de Jong
