Door Laura Wennekes - NLMagazine Economie & Duurzaamheid - Gemeenten springen in de bres voor inwoners die het moeilijk hebben door de hoge energierekening en inflatie. De energietoeslag wordt opgerekt en via de bijzondere bijstand vindt compensatie plaats. Daarnaast zijn er inkomenstoeslag, een noodfonds, of gratis openbaar vervoer.
Het kabinet maakte op Prinsjesdag bekend € 17 miljard uit te trekken voor reparatie van de koopkracht. Dit om de gevolgen van onder meer de energiecrisis te dempen en armoede tegen te gaan. Gemeenten krijgen extra geld voor onder meer schuldhulp. Ook is er € 35 miljoen voor studenten die in de problemen komen door de stijgende energieprijzen en geen aanspraak kunnen maken op de energietoeslag.
Dat schreef minister Kaag van Financiën in een Kamerbrief met maatregelen om de negatieve effecten van de hoge energieprijs te dempen. Vanuit het Rijk is er € 1300 energietoeslag voor mensen die leven van 120% van het sociaal minimum. Er is besloten om in 2023 nogmaals € 1300 aan deze doelgroep uit te keren, daar hebben gemeenten tot 1 juli 2023 de tijd voor. Ook is er de mogelijkheid om € 500 hiervan al in 2022 uit te keren.
Extra maatregelen
Gemeenten wachten niet alle acties van het kabinet af maar komen zelf met extra maatregelen om hun inwoners te ondersteunen. Zo krijgen circa 400 huishoudens in Utrecht die al drie jaar of langer in de bijstand zitten een Individuele Inkomenstoeslag. Volgens de Participatiewet moeten mensen zelf de toeslag aanvragen, Utrecht verstrekt de toeslag nu automatisch omdat niet iedereen de weg naar deze regeling goed weet te vinden.
De gemeente trekt bijna € 7 miljoen uit voor maatregelen, ook om middeninkomens tegemoet te komen. Utrechters met een inkomen tot 200% van het wettelijk sociaal minimum kunnen vanaf 1 oktober via bijzondere bijstand de hoge energierekening (deels) gecompenseerd krijgen. De gemeente stelt de energietoeslag van € 1300 nu beschikbaar voor inkomens tot 150% van het wettelijk sociaal minimum, in plaats van 125%.
Verhoging grens energietoeslag naar 130%
Veel gemeenten verhogen, net als Utrecht, de grens van de energietoeslag van 120% van het wettelijk sociaal minimum. In de meeste gevallen naar 130%, zoals Haarlem, Mejerijstad, Noordoostpolder en Veghel. In Raalte kunnen inwoners met een inkomen van 120 tot 130% van de bijstandsnorm een eenmalige energietoeslag van € 500 aanvragen. Ook studenten komen hiervoor in aanmerking.
Schrijnende gevolgen
In Zaanstad hebben inwoners met een inkomen van 130% van de bijstandsnorm vanaf half oktober recht op € 1000 energietoeslag, bij 140% op € 700. ‘We zien mensen die voorheen financieel nog rond kwamen, maar die nu toch in de problemen komen. Stress, schulden en andere schrijnende gevolgen wil je natuurlijk voorkomen,’ aldus wethouder René Tuijn van Armoede. ‘Daarom stellen we de energietoeslag voor een grotere groep open en roepen ook op om bij ons een aanvraag te doen.’
Gratis OV
In Rotterdam is de grens voor de energietoeslag opgerekt naar 140% van het sociaal minimuminkomen. Daarnaast komt het college in de begroting 2023 met maatregelen hoe zij de inwoners tegemoet willen komen. Zo is besloten om de afvalstoffenheffing niet te verhogen. Daarnaast zijn er andere regelingen zoals een kwijtschelding van de afvalstoffenheffing, gratis openbaar vervoer voor kinderen tot 12 jaar, 65+’ers en Rotterdampashouders.
De gemeente kan dit doen omdat de financiën er goed uit zien. De meerjarige begroting laat geen tekorten zien en de reserves zijn op peil. ‘Naast stijgende energie- en grondstofprijzen zien we ook personeelstekorten, is er een woningtekort en ligt er een grote opgave rondom de klimaatverandering. Het stadsbestuur zet alles op alles om financieel stevig in het zadel te blijven om zo te kijken waar de investeringen het hardst nodig zijn,’ aldus wethouder Maarten Struijvenberg.
Drempelbedrag Breda afgeschaft
Breda schafte per 1 oktober de eigen bijdrage op de bijzondere bijstand af. Iemand die voor het eerst die bijstand aanvroeg voor een bedrag lager dan € 60 moest dit zelf bekostigen. Nu is het drempelbedrag vervallen. In het bestuursakkoord Dichtbij doen, samen sterk vooruit zijn voor de periode 2022-2026 extra middelen beschikbaar gesteld voor armoede en schulden.
‘We willen inwoners op allerlei manieren helpen om te voorkomen dat zij in de schulden komen door de sterk stijgende kosten voor energie en levensonderhoud. Het afschaffen van de eigen bijdrage is een kleine stap. Maar voor inwoners die het echt moeilijk hebben, helpen alle kleine beetjes,’ aldus wethouder armoede Marike de Nobel.
Nood hoog Nijmegen
In de Nijmeegse gemeenteraad is de motie Als de nood hoog is, is de gemeente nabij aangenomen. Vooruitlopend op de plannen van het Rijk, moet er binnen vier weken een oplossing liggen voor inwoners met geldproblemen door de energierekening. Met onder meer een noodfonds energiearmoede voor alle Nijmegenaren die dat nodig hebben en maatwerk. Maar ook oplossingen voor de lange termijn.
Extra geld Nijmegen
In 2022 heeft Eindhoven bovenop de energiecompensatie van het Rijk € 2,2 miljoen vrijgemaakt voor de energietoeslag, is te lezen in de begroting 2023. Armoedegelden van zowel Rijk als gemeente, die in 2022 nog niet zijn ingezet, houdt de gemeente achter de hand voor 2023. Daarbovenop bestaat de mogelijkheid om in 2023 € 1,8 miljoen te besteden aan armoede als er meer inwoners een beroep moeten doen op armoederegelingen. Ook blijft Eindhoven inzetten op een maximaal bereik van inwoners voor wie de minimaregelingen bedoeld zijn.
Bron: GemeenteNU
