NL Magazine Duurzaamheid - Dagelijks val ik wel 100 keer per dag van mijn stoel over de manier waarop de menselijke geest en onze samenleving in elkaar zit ……en dat terwijl ik vaker actief in het veld ben, dan dat ik op een stoel zit……een verbazing die zich al sinds mijn 17e onverminderd voordoet!
Nu ben ik helemaal niet ontevreden met mijn leven en hoe het in het algemeen reilt en zeilt in Nederland en Europa; het kan beslist een stuk slechter. Toch knaagt bij mij dagelijks het idee dat er op diverse vlakken iets fundamenteel niet klopt in het weefsel van onze maatschappij.
Ik zie dat zo: ‘De zwakste schakel van een ketting bepaalt de sterkte ervan’. Dus, zelfs als we 100.000 dingen goed geregeld hebben maar er zijn een paar dingen waar we totaal aan voorbij kijken, kan ons hele maatschappelijke bestel daaraan te gronde gaan.
Laat ik deze verbazing illustreren aan de hand van 2 onderwerpen die deze week onderdeel waren van de actualiteiten.
Vakanties
De zomervakanties zijn begonnen. Dat betekent dat iedereen op pad gaat of erg graag op pad wil en het liefst zo ver mogelijk. Heel veel mensen willen naar de zon en gaan naar mediterrane landen waar het in juli en augustus verzengend heet is. Daar gaan ze op het strand liggen of oude romeinse stenen bekijken waarvan alleen nog de kale fundamenten zichtbaar zijn. Zelf heb ik 5 jaar in Rome gewoond en heb alle moois ervan afgekeken, maar meestal was dat buiten de stad in de heuvels en bergen. Het is er in deze periode zo bloedheet, dat ik deze zomer net als alle Italianen, naar zee of de bergen vertrok.
Waarom willen zoveel Noord-Europeanen in deze periode tóch naar die hete contreien! Ik snap het niet! Terwijl Nederland juist nu op zijn mooist is! Wanneer alles in het zuiden in bloei staat en de temperaturen dragelijk zijn (half mei t/m juni) begrijp ik de aantrekkingskracht, het is hier dan immers prachtig! Kom je echter in de zomer, dan is alles geel en bruin geblakerd.
Vanuit mijn verbazing kom ik tot de volgende bespiegelingen: waarom wil iedereen in de mooiste en prettigste periode van het jaar eigenlijk weg hier? Het lijkt erop dat we ons dichtbebouwde landje en werk zo snel en ver mogelijk kwijt willen. Hebben we er met ons allen nu werkelijk zo’n verschrikkelijke plek gemaakt dat vakantie alleen maar betekent: wegwezen!?!
Eigenlijk is dat diep triest, maar ik kan me er wel iets bij voorstellen met al die bloedeloos versteende woonwijken en het vele moeten, moeten, moeten en meer, meer, meer.
Blijkbaar is de kantoorsamenleving zo vreselijk, dat ‘Wegwezen van de vreselijke baan en van dat vreselijke land’ de standaard is geworden. Ik krijg alleen maar glazige blikken van mensen als ik zeg dat ik lekker thuisblijf om te oogsten, die vervolgens in te maken en verder volop te genieten van alle het moois om me heen. Overigens lijkt bijna niemand meer te weten dat de zomervakantie voortkomt uit de tijd dat we zelfvoorzienend waren en dat iedereen juist in deze periode vrij kreeg om te helpen wieden, oogsten en inmalen zodat we weer een jaar te eten hadden.
Dan denk ik nog niet eens aan de CO2-uitstoot van al die potentieel nodeloze reisbewegingen. Begrijp je hoe verdrietig ik word van die gedachte? Dat moet toch anders kunnen!!
Laten we het anders gaan doen door ons land mooier en ons dagelijks leven leuker te maken! De behoefte om te ontsnappen aan al dat vreselijks zal een stuk minder worden.
Overstromingen
Een van de opvallendste zaken van de afgelopen weken was de regenval en overstromingen in Limburg, Duitsland en België. Inmiddels hebben we elk jaar wel ergens in Europa soortgelijke situaties. We weten allemaal waar het door komt: klimaatverandering. Vanuit dezelfde optiek kun je kijken naar de hitte in Canada en bosbranden in Siberië, Indonesië, Brazilië, Australië, etc.
Het overkomt ons niet, we veroorzaken het zelf! We kijken ernaar en we leven er overheen. Er wordt wel veel over gepraat maar er gebeurt weinig tot niets.
Voor zover er iets gebeurt, is dat het werken aan de energietransitie; het liefst op een manier waarmee techniek de oplossing biedt voor de overgang van kolen en gas op zonne- en windenergie. Voor zover we reageren op overstromingen, gaat het eigenlijk alleen over technische voorzieningen. Om een pleister te plakken op de blijkbaar geaccepteerde nadelen van klimaatverandering, leggen we ter symptoombestrijding extra dammen en pompen aan.
Wat mij verbijstert, is dat we als maatschappij niet de vinger op de zere plek (de óórzaak) leggen om daar vervolgens iets aan te gaan doen. Er is nog steeds geen fundamenteel maatschappelijke discussie over de werkelijke oorzaak van de klimaatcrisis: namelijk dat we als mensheid alleen maar willen groeien, met meer mensen, meer huizen, meer vakanties, meer geld, meer auto’s en dat alles daarvoor moet wijken totdat onze planeet onleefbaar wordt. Bijna achter elk nieuwsbericht (behalve die over sport) kun je het ‘met te veel zijn’ en ’elkaar in de weg zitten’ als hoofdoorzaak herkennen.
Vliegen is niet per definitie slecht, autorijden ook niet en zelfs vlees eten niet!
Wat wel slecht is: 200.000 vliegtuigen die 10 keer per dag landen en opstijgen, 4 miljard auto’s die rijden en 6 miljard mensen die vlees eten. Het is de dosis van elk verschijnsel die het probleem veroorzaakt. Zolang ‘groeien om het groeien’ en ’alles aan de kant voor mensheid’ het doel blijft, zal geen enkele technische of politieke oplossing ons redden; alles wat we doen aan warmte-, droogte- en wateroverlast blijft een lapmiddel.
Wanneer gaan we een keer de kat de bel aanbinden en gaan we de maatschappelijke discussie vanuit het besef dat de mensheid zèlf het grootste probleem is en dat er alleen een uitweg mogelijk is -uit het strompelen van de ene crisis naar de andere- wanneer we wereldwijd overeenstemming bereiken over hoe we samen met minder kunnen en het toch leuker en mooier kunnen maken. Een mondiale discussie die breder moet gaan dan alleen in Nederland of Europa .
Zoals ik het zie vanuit de ecologische blik gebeurt dit niet en blijven we jaar in jaar uit van de ene crisis naar de andere strompelen totdat we echt met een doodsklap tegen een betonnen muur aan lopen vanwege een scala van ecologische randvoorwaarden, die nodig zijn voor een samenleving die nog meer dan 100.000 jaar voort wil. Over dit soort dingen verbaas ik mij dag in dag uit.
Intussen probeer ik persoonlijk alle ontevreden blikken en overwichtige, dikdoenerige mensen die zich verschuilen achter excuses als moeilijk, ingewikkeld en duur te ontlopen of juist mee te krijgen in een andere manier van kijken en handelen. 100 keer per dag ervaar ik dit soort gedachten. We willen er gewoon niet aan met z’n allen! Tot het echt fout loopt en dan gaan we lopen jij-bakken over wie zijn schuld het is. Dat komt op mij pathetisch en kleinburgerlijk over en dan waren dit maar 2 voorbeelden van veel situaties die je gaat zien wanneer je vanuit ecologie naar het systeem van onze geest en de daaruit voortgekomen inrichting van de samenleving kijkt.
Dit besef is mijn grote drijfveer!
Gelukkig bouwen we met MEERGroen en Meer Bomen Nu (www.meerbomen.nu) samen aan een ander soort samenleving; het realiseren van het ‘1+1=-5 model’:
1: leuk voor jou, 2: leuk voor ons, 3: leuk voor de buurt, 4: leuk voor de natuur en 5: volgens een model dat nog 100.000 jaar of meer mee kan!
Zo werken we ‘bottom-up’ inmiddels aan natuurbeheer waaraan 1000 mensen per jaar in de regio rond Haarlemmermeer meedoen om 160 ha in 40 projecten van vaak verwaarloosde rampterreinen om te bouwen naar ecologische en recreatieve pareltjes. Een van onze projecten is Meerbomen.nu, inmiddels in heel Nederland actief met nog eens een paar 1000 mensen. We geven met Urgenda en Caring Farmers miljoenen bomen gratis weg om klimaat- en voedselbossen aan te leggen en tuinen te onttegelen. Daar worden wij blij van. Doet u ook mee?
Zie stichtingmeergoeen.nl en meerbomen.nu
Franke van der Laan
