China met stip op 1 – Olie als verdienmodel voor de overheid

En vergeet niet dat strijdkrachten te land, ter zee en in de lucht zonder olie niet kunnen functioneren. Daarmee is olie niet alleen economisch, maar vooral militair van strategisch belang en dat deed veel landen lang geleden besluiten om deze sector te nationaliseren.

Dat geeft de overheden in die landen controle over de aanvoer van olie, de mogelijkheid om voorraden op te bouwen en daar ook nog een aardige stuiver mee te verdienen. Wij kennen natuurlijk oliebedrijven als Shell, ExxonMobil en BP, maar is dus een groot aantal staatsbedrijven dat bij elkaar opgeteld ongeveer 75% van de wereldwijde olie voorraad controleert.

Overigens zijn de aandelen van de meeste van deze staatsbedrijven gewoon genoteerd aan de beurzen van New York, Hong Kong en London. Daarmee kunnen deze staatsbedrijven geld ophalen bij investeerders waarmee ze projecten financieren om bijvoorbeeld nieuwe oliebronnen te ontdekken en te exploiteren.

In onderstaande tabel tref je een overzicht aan.

Bron: visualcapitalist.com

China’s oliebedrijven zijn beide betrokken bij zowel de ‘upstream’ als de ‘downstream’ productie van olie. Upstream zijn de activiteiten die behoren bij het ontdekken en boren naar olie (lees ‘naar boven brengen van olie’) terwijl ‘downstream’ activiteiten betreffen die de olie raffineren en distribueren.

De waarde van deze bedrijven en de risico’s
Zoals gezegd zorgen deze activiteiten ervoor dat overheden een aardige stuiver kunnen verdienen. Zo was Saudi Aramco het voorlopig laatste staatsfonds dat een klein deel van haar aandelen in 2019 te koop aanbood en daar meer dan $ 25 miljard mee ophaalde waarmee dat de boeken in ging als een van de grootste beursgangen ooit.

Daar tegenover staat het risico dat wanneer een overheid zich niet netjes gedraagt, er export sancties kunnen volgen die leiden tot grote financiële problemen. Een land als Venezuela, dat volledig afhankelijk is van de export van olie, is daar een goed voorbeeld van, maar ook Iran lijdt al jaren onder internationale sancties.

Hoe ziet de toekomst eruit?
Net zoals alle andere fossiele industrieën zien ook deze staatsbedrijven zich geconfronteerd met de effecten van klimaatveranderingen. Overheden in deze landen moeten een balans vinden tussen verdere economische groei en de bescherming van ons milieu. Zo wordt sinds enige tijd erg kritisch gekeken naar Brazilië, waar president Bolsonaro zich weinig aantrekt van de kritiek die hij krijgt. Het gevolg hiervan is dat Europese investeerders dreigen zich terug te trekken uit zijn land. Niet handig in een tijd dat Brazilië juist grote behoefte heeft aan kapitaal ter ondersteuning van de economie die al jaren krimpt en een werkeloosheid kent van meer dan 20%.

Gelukkig hebben inmiddels zowel Petrobas in Brazilië als Petronas in Maleisië toezeggingen gedaan die moeten leiden tot een neutrale CO2 uitstoot in 2050.

In de tussentijd heeft de COVID-19 pandemie de olieprijzen naar een dieptepunt gebracht waardoor die extra stuivers in 2020 en 2021 niet worden verdiend. Bovendien moeten deze (staats) oliebedrijven fors gaan investeren in schonere vormen van energie. Denk daarbij aan waterstof, maar ook aan zonne-energieprojecten in Azië en Afrika.

En dan heeft China inmiddels het probleem dat meerdere staatsbedrijven, die zich met telecom bezighouden (bijv. Huawei), niet langer hun notering aan Wall Street kunnen behouden. Analisten verwachten dat hetzelfde zal gebeuren met de oliebedrijven die uiteraard óók in handen zijn van de staat (lees: de Chinese Communistische Partij).

Kortom, geopolitieke veranderingen hebben grote invloed op de rol van staatsbedrijven en de financiële belangen voor overheden zijn groot. Het blijft natuurlijk een gotspe, dat in een land als Venezuela de bevolking gebrek heeft aan basisbehoeften als voedsel, medische zorg en onderwijs, terwijl het land beschikt over enorme olievoorraden...

French Paulitz