Europa, zo sterk als al zijn leden willen

Twee vissen komen elkaar tegen

Zegt die ene vis tegen de andere: “Lekker water hè?”. Zegt de ander: “What the hell is water?”. Met andere woorden: Als we over de EU praten, gaat het vooral over vanzelfsprekendheid. “Het gaat toch goed, nou dan….”? Niet wetend hoe dat ooit is beslist. Veel is onwetendheid en dit is begrijpelijk. Het is allemaal droge kost, maar gaat wel over jou en zaken die jou elke dag raken. Weet je bijvoorbeeld hoe je eigen gemeenteraad in elkaar zit, of je Provincie?

 Velen koesteren hun eigen regio en moeten vaak niet veel hebben van Europa. Dat zie ik overigens niet terug bij jongeren. Die hebben daar niets mee en zijn “globaler” opgevoed. 70% van de Fransen echter woont op minder dan 5 km van zijn geboorte-plek. Hun focus is dus anders. Zo heeft elk land zijn eigen prioriteiten. In Centraal- en Oost-Europa is men bijvoorbeeld bezorgder over corruptie dan over migratie. Dat is bij ons wel anders. Prima toch? Ieder zijn ding. Punt is alleen: Soms kom je samen verder.

Hoe verder weg hoe meer waardering
In mijn internationale ervaring komt de meeste waardering voor de EU van landen van buiten de EU. Hoe verder, hoe meer waardering. Om twee redenen:
1. ten eerste het feit van georganiseerde samenwerking. Dat is b.v. in grote delen van Zuidoost Azië nog niet gelukt omdat het zo moeilijk is met zoveel verschillende belangen, historie, tradities, talen en culturen. Maar ons lukte het wel. Gelukkig, want een gebied met tegen de 450 miljoen mensen en dus consumenten vraagt om samenwerking, zeker nu de VS zich terug trekt en wij vaak politiek tegen elkaar worden uitgespeeld door China, Rusland en Turkije.

2. Ten tweede: De EU is bijzonder goed, sterk (en streng) in standaardisering en normering op veler gebied (product – en voedselveiligheid – EC en E normering, milieu, concurrentie etc.). Die regels worden vaak gekopieerd door de VS en China. Hoe dan ook houden die landen zich eraan, want anders mogen ze geen zaken doen binnen de bijzonder grote interne EU-markt. Dat realiseren degenen die voor de Brexit stemden straks ook wel, hoewel (te) laat.

Veel is vanzelfsprekend geworden. Kijk eens naar de huidige stand van bijvoorbeeld voedsel- en productveiligheid, consumentenbescherming, anti-corruptie, eerlijke mededinging, waterkwaliteit, gelijke rechten, gender-issues, veiligheid, vrede, open grenzen, werkomstandigheden, milieu, welvaart, recht op ziektekosten en sociale verzekeringen in het buitenland, mobiliteit, energie, e-commerce, roaming, gebruik internet en gsm (roaming). In al deze zaken heeft de EU een doorslaggevende rol gespeeld. Het is er allemaal, dus waar maak je je nog druk over?

Brussel besluit weer eens wat….

Er zijn twee grote misverstanden:
1. Het eerste misverstand is dat de Europese Commissie (‘Brussel’) alles maar besluit. Het feit is echter dat de EC in principe geen enkele beslissingsbevoegdheid heeft, terwijl juist dit orgaan wordt gezien als de verpersonificatie van ‘Brussel’. Het zijn echter de nationale ministers die elke week in Brussel de besluiten nemen (op voorstel van de EC, dat wel). Maar helaas, alleen als het goed nieuws is, dan heeft ‘Den Haag’ het gedaan en als het slecht nieuws is, dan heeft ‘Brussel’ het besloten.

2. Een tweede misverstand betreft de onderwerpen waarover ‘Brussel’ iets of veel mag besluiten, dus waar de nationale parlementen bevoegdheden hebben overgedragen aan ‘Brussel’. Het frappante is hierbij dat juist in dossiers die zo pijnlijk zijn en waar veel ‘gedoe’ over is er geen of nauwelijks bevoegdheden zijn overgedragen en de EU toch de schuld krijgt:

• Migratie (Griekse crisis, elk land is zelf verantwoordelijk voor zijn EU-buiten-grens en Griekenland heeft bij de start van de migratiegolf EU steun gewoonweg geweigerd);
• Veiligheid en buitenlandse zaken (het lukt dus niet om één aanpak tegen Syrië, Irak, Rusland, China etc. af te spreken);
• Volksgezondheid (Corona) en cultuur;
• Pensioenen en sociale verzekeringen.

De onderwerpen waar door de nationale overheden wèl veel bevoegdheden zijn overgedragen aan Brussel, zijn met name landbouw, visserij, handels-akkoorden en economie, klimaat, voedselveiligheid, mededinging/concurrentie en gelijke behandeling van kwaliteitseisen (het kan bijvoorbeeld niet zo zijn dat een Poolse glazenwasser op een goedkope ladder kan staan en een Nederlander dure stellages moeten kopen).

Een paar feiten

Daarbij kunnen mythes ongedaan worden zoals:

• Is de EU is duur? Nee: 1% van nationale begrotingen, minder dan € 1 per persoon per dag. En 94% vloeit terug naar de landen zelf;
• Veel ambtenaren? Nee, 32.000 waarvan veel vertalers, is niet veel;
• Dure ambtenaren? Nee, ze verdienen iets meer dan gemiddeld, maar die in Scandinavië en Italië verdienen meer;
• NL betaalt meer dan het terugkrijgt. Dat is waar, als je de doorvoer vanuit Schiphol en Rotterdam niet meerekent en daar verdienen we daar erg veel aan;
• Ondemocratisch? Nee, zie o.a. de verkiezingen van het Europees Parlement en hun verkiezing van de Voorzitter en Commissarissen van de EC. Dat gebeurt niet eens met onze eigen ministers en premier;
• De kleine landen hebben niets te vertellen. Onzin, er is een weging die ertoe leidt dat de groten niet zonder de kleintjes kunnen beslissen. Het kan dus nooit zijn dat Italië, Frankrijk en Duitsland besluiten er door kunnen drukken;
• De euro heeft tot prijsstijgingen geleid. Niet waar, alleen de horeca, die zichzelf afstrafte, want na een paar jaar nam het restaurantbezoek af en gingen mensen meer thuis duur eten, zoals met Kerst;
• Bemoeizucht: het is maar hoe je het bekijkt. Regels en afspraken zijn nodig, en zoals gezegd: Je eigen Minister is erbij als dit wordt besloten.

Zijn we klaar?

Nee, natuurlijk niet, er moet naar mijn mening best nog veel gebeuren. Er moet harder worden opgetreden tegen wantoestanden als afspraken door EU-landen niet worden nagekomen, zoals het overschrijden van een begroting (o.a. Italië) of beknotting van media en rechtspraak (Polen en Hongarije). En er moet meer openheid komen in besluitvorming van ministers in Brussel. Dan zie je zelf wat je eigen minister heeft gestemd en kan hij/zij in het nationale parlement ter verantwoording worden geroepen.

Verder is er geen enkel nationaal Nederlands Beleidsplan over de EU. Hoe denkt bijvoorbeeld ons parlement en onze regering hierover eigenlijk? Hoe kijken ze aan tegen de EU? Is een Minister voor Europese Zaken misschien een goed plan?

Ook het rondpompen van geld moet eens afgelopen zijn. Enerzijds zijn er afdrachten aan de EU, anderzijds zijn er terugbetalingen voor projecten in EU-landen. En laten we nu eens stoppen met die onzin van bijeenkomsten in Straatsburg (helaas, dat vinden 26 landen ook, maar Frankrijk heeft een veto hier).  

Helaas zie ik ook een paar gemiste kansen rond de Coronacrisis. Hier hadden de lidstaten kunnen ‘doorpakken’; wel miljardensteun voor KLM en anderen, maar helaas weer geen afspraken over BTW op vliegtickets en accijns (dus eerlijke concurrentie met de trein).

Hans Wolf (1951, Heemstede)