NLMagazine Economie en duurzaamheid - Sinds 1 oktober zijn alle stations in Nederland rookvrij. De stalen rookpalen die op een heleboel stations stonden verdwijnen daarom, en het is aan Prorail om een nuttige nieuwe bestemming voor al dat staal te vinden.
Het bedrijf Lightwell maakte van twee van zulke rookpalen oplaadpunten voor elektrische fietsen, als voorbeeld van circulaire ‘upcycling’, waarin producten een hoogwaardig tweede leven krijgen.
Lightwell presenteerde de laadpalen tijdens de Dutch Design Week, nadat het van Prorail de opdracht kreeg om iets nuttigs te maken van de afgedankte rookpalen. Daarvan zijn er een hoop over, nu roken op stations verboden is; er stonden er meerdere op 400 stations in Nederland. Lightwell heeft ervaring met circulair ontwerpen en kwam met het idee om het staal een nieuw doel te geven als oplaadpaal voor kleine elektrische voertuigen.
Hufterproof laadpalen
Dat is een welkome aanpassing van de rookpalen, nu de elektrische fiets steeds populairder wordt. Prorail kan zulke palen rond stations installeren, waar dagelijks een heleboel elektrische fietsen geparkeerd worden. Volgens Lightwell is het verbouwen van een rookpaal relatief simpel. “Je moet natuurlijk zorgen dat de aansluitingen waterdicht en hufterproof zijn. Maar omdat er geen betaalsysteem aan vast zit, zoals bij een laadpaal voor auto’s, is het elektrotechnisch minder complex”, vertelt Lightwell-woordvoerder Virgil Warnars.
Of de palen meer kosten dan ‘gewone’ laadpalen, is volgens Warnars lastig te zeggen. “Dat zijn ingewikkelde berekeningen, omdat je moet bepalen welke kosten je meeneemt in de vergelijking. Het opslaan van alle rookpalen kost ook geld; verreken je dat met de prijs van een omgebouwde paal? Dat wordt snel complex.”
Concreet voorbeeld van circulaire economie
Volgens Warnars is de paal een concreet voorbeeld van circulariteit, dat iedereen kan begrijpen. “Mensen zagen elke dag die rookpalen, en nu komen ze die dingen opnieuw tegen maar dan met een totaal nieuwe functie. Dat snapt iedereen. En dat is nodig, want nu houden nog maar weinig mensen zich bezig met circulariteit en upcycling.” Volgens Warnars is het ook nog filosofisch een mooie ommekeer: van een paal die symbool staat voor ongezond leven (roken), naar een paal die staat voor gezond en duurzaam leven (elektrisch fietsen).
Of Prorail de oude rookpalen massaal gaat ombouwen is nog niet bekend. Maar het zou passen in de missie die de NS en Prorail samen hebben: een volledig klimaatneutrale en circulaire bedrijfsvoering in 2050. Dat betekent eigenlijk dat de bedrijven nu al moeten nadenken over nuttig hergebruik van afgedankte spullen.
Marc Seijlhouwer - Duurzaam bedrijfsleven
