NLMagazine/Amsterdam, Archeologie - In 1963 vonden archeologen skeletresten onder de Oude Kerk. Deze resten bleken van een man te zijn die daar tussen 1150 en 1215 begraven is. Hij was een van de eerste Amsterdammers. Er is met de nieuwste technieken verder onderzoek gedaan naar deze eerste Amsterdammer.
Zo is meer te weten gekomen over zijn leeftijd, wat hij at en hoe het met zijn gezondheid ging. Ook is er een gezichtsreconstructie gemaakt, waardoor mensen nu oog in oog met hem kunnen staan in het Stadsarchief van Amsterdam.
Boomstamkist
De resten van de eerste Amsterdammer lagen in een uitgeholde boomstam, een zogenaamde boomstamkist. De man was ongeveer 1,72 meter lang en 20 tot 25 jaar oud. Hij was met het hoofd richting het westen en de voeten richting het oosten begraven. Dit was gebruikelijk in de middeleeuwen. De doden konden zo namelijk de wederopstanding van Christus zien.
Eerste generatie
De botten van de man zijn onderzocht met de nieuwste specialistische technieken. Zo kwamen ze erachter dat hij is overleden tussen 1150 en 1215. Hij moet dus een van de eerste mensen zijn geweest die aan de Amstelmonding is gaan wonen.
Dieet en gezondheid
Dankzij de chemische elementen in botten hebben onderzoekers ook kunnen vaststellen wat de man heeft gegeten. De oudste Amsterdammer at vooral planten en landdieren en geen tot weinig vis. Omdat de man nog jong was, had hij al zijn tanden nog. Aan zijn gebit is te zien dat hij op peuterleeftijd een periode van ernstige ziekte en/of ondervoeding heeft doorgemaakt.
Uit metabolieten-, eiwit- en DNA-onderzoek is verder ontdekt dat zijn gezondheid te wensen overliet. Zo had hij waarschijnlijk last van longinfecties. Om de ontstekingen en koorts te bestrijden, slikte hij een extract van gekookte wilgenbast of wilgenbladeren, waar salicylzuur in zit. Een variant van dit zuur is acetylsalicylzuur, het belangrijkste bestanddeel van aspirine.
Hoe zag hij eruit?
Fysisch antropoloog Maja d’Hollosy maakte een gezichtsreconstructie van deze vooralsnog oudst bekende Amsterdammer. Dit deed zij aan de hand van foto’s van zijn schedel. De schedel zelf is namelijk zoekgeraakt in de jaren 60.
Met de schedelfoto’s zijn eerst tweedimensionale gezichtsreconstructies gemaakt van de voorkant en zijkant van het hoofd en daarna een driedimensionale. Van het driedimensionale model werd vervolgens een laagje afgeschaafd en daarna is het 3D geprint. Op deze print werd het uiteindelijke gezicht geboetseerd.
Omdat dit model van klei was gemaakt en je dat niet lang kunt bewaren, moest er daarna nog een kopie worden gemaakt van het hoofd in rubber. Als laatste is het rubberen gezicht beschilderd en kreeg het kunstogen en haar.
De geboorte van de Stad
De eerste Amsterdammer staat in de tentoonstelling ‘De geboorte van de Stad. Op zoek naar middeleeuws Amsterdam’ in het Stadsarchief.
Bron: Erfgoed.nl
