Een Ommetje dat Ogen Opent

Samen vertellen ze de verborgen verhalen van Amsterdam onder de bedrijfsnaam Ommetje met Tom, dat ruim vier jaar geleden begon als een bescheiden instagramaccount. Inmiddels is dit kanaal gegroeid met maar liefst 34.000 volgers, is er een website gelanceerd en is er een boek op de markt gebracht. Met hun verhalen wil het duo mensen enthousiasmeren om met een frisse blik naar de stad te kijken en de verborgen parels te ontdekken. Tom en Josephine vertellen over het ontstaan van Ommetje met Tom, de bijzondere opdrachten die ze in het korte bestaan al hebben mogen uitvoeren en het belang van het toegankelijk maken van cultureel erfgoed.

Al van jongs af aan deelt Josephine met Tom een diepgewortelde interesse in de stad Amsterdam, de verhalen die in de stad leven en die op elke hoek van de straat te vinden zijn. Een passie die vader en dochter in het bloed zit. De verhalen zijn namelijk veelal afkomstig van de vader van Tom die na zijn pensioen stadsgids werd in Amsterdam. “Dat waren eigenlijk teveel verhalen om te onthouden,” vertelt Josephine. “We hebben daarom een instagrampagina gemaakt waar we al die verhalen konden verzamelen, zodat ze niet verloren zouden gaan.” Het instagramaccount begon met een bescheiden club volgers die voornamelijk bestond uit vrienden, maar is inmiddels uitgegroeid tot een groot kanaal met maar liefst 34.000 volgers. Tom: “We zijn nu elke dag bezig met wat we het leukste vinden om te doen: de stad in, verhalen ontdekken en vertellen.”

Foto: Savine Labouchere

Bewust kijken

Tom en Josephine laten hun volgers verborgen verhalen ontdekken in Amsterdam, veelal van plekken en dingen die mensen al kennen maar waar ze waarschijnlijk nooit bij stil hebben gestaan. Dat doen ze met hun zogenaamde ‘bonbonnetjes’: korte weetjes die ze delen op hun instagrampagina. “Wij triggeren mensen om hun eigen blikveld te openen en bewust te kijken naar al het moois dat er is,” vertelt Tom. “We willen een bepaalde houding stimuleren zodat mensen om zich heen gaan kijken en gaan afvragen: waarom is dit zoals het is?”

Hun aanpak kan omschreven worden als fris, en in de woorden van Josephine wellicht een tikkeltje nonchalant. “Bij ons is alles niet volledig uitgewerkt, maar juist iets rauwer en recht voor z’n raap. We willen het publiek daarmee het gevoel geven dat ze niet veel kennis hoeven te hebben om mee op pad te gaan.”

Dat geen van beiden een opleidingsachtergrond in (kunst)geschiedenis of cultureel erfgoed heeft, zien Josephine en Tom juist als kracht om de vertaalslag naar het brede publiek te kunnen maken. “Wat we vooral proberen te doen is mensen te enthousiasmeren over alles wat er is, waar je meer over kan ontdekken. De volledige geschiedenis achter zo’n verhaal, dat laten we over aan echte historici,” aldus Josephine.

Tom en Josephine op pad. Foto: Ommetje met Tom

De stad in ontwikkeling

Tom en Josephine zien het als hun taak om een stukje cultureel erfgoed te bewaren en door te geven. “Vergeleken met twintig jaar geleden is Amsterdam een stuk groter geworden,” vertelt Tom. “Juist omdat de stad verandert, zijn er veel dingen die snel dreigen te verdwijnen als je de bijzonderheid er niet van weet. We willen dus ook aanwakkeren dat men voorzichtig moet omgaan met bepaalde dingen, want voor je het weet is het weg.” “Precies!” vult Josephine hem aan. “Veel gebouwen worden herbestemd of omgebouwd tot appartementencomplex of horecazaak. Dat hoort natuurlijk bij de ontwikkeling van een stad, maar ik denk wel dat het goed is om mensen bewust te maken van bijvoorbeeld een schoenmaker in de pijp die er al 85 jaar zit of de voormalige functie van een gebouw. Die verhalen moeten niet verloren gaan.”

Tegelijkertijd willen vader en dochter een stoffig imago, het stigma dat rondom cultureel erfgoed kan hangen, voorkomen. “Het kan lijken alsof we ons alleen maar focussen op het verleden, terwijl we juist heel erg bezig zijn met het nu en de toekomst,” vertelt Josephine. “Maar om te begrijpen waarom iets is zoals het is, moet je wel het verleden kennen. Op die manier kun je ook meepraten over de toekomst en wat een buurt bijvoorbeeld nog leuker zou maken of wat voor nog meer verbinding zou kunnen zorgen.”

Verhalen van groot tot klein

Ommetje met Tom is in het afgelopen jaar door veel verschillende partijen benaderd die hun hulp vragen bij het toegankelijk maken van verhalen voor het grote publiek. Denk aan het Grachtenmuseum, het Amsterdam Museum en het Koninklijk Paleis Amsterdam, waar Josephine en Tom momenteel de nieuwe audiotour voor maken. Tom: “We willen die tour een frisse dynamiek geven door het in te delen als een gesprek tussen ons, in plaats van de bezoeker naar een lang verhaal te laten luisteren.” De tour gaat live op 27 oktober tijdens de aftrap van de 750ste verjaardag van Amsterdam.

Ook ging er afgelopen jaar een langgekoesterde wens in vervulling toen vader en dochter werden benaderd om een boek te schrijven. Het resultaat Kijk Omhoog, Amsterdam neemt de lezers mee naar de prachtige, verborgen stukjes van de stad met een bijzonder verhaal.

Al deze projecten hebben Ommetje met Tom een leuk maar druk jaar opgeleverd, waarbij er weinig tijd overbleef voor authentieke Ommetjes. Daarom kijken Josephine en Tom er naar uit om komende tijd weer even terug te gaan naar hoe het begon: de stad in, verhalen ontdekken en vertellen. Naast hun instagramaccount gaan ze dit vanaf september doen via een (extra) nieuwsbrief met stadswandelingen. En daar blijft het niet bij. Josephine: “We willen vanaf september ook maandelijks een activiteit organiseren waarbij we onbekende deuren van Amsterdam openen. Zo bieden we een kijkje achter de schermen, bijvoorbeeld bij Veilinggebouw De Zwaan op de Keizersgracht.” Met die inkijkjes en verhalen hopen Josephine en Tom nog meer ogen te openen. “Op die manier voelen mensen zich meer verbonden met hun omgeving en dan is het nog veel leuker om ergens te wonen of te werken.”

Samen met Tom en Josephine verhalen van Amsterdam ontdekken? Dat kan door te abonneren op de nieuwsbrief van Ommetje van Tom: https://ommetjemettom.substack.com/