Boek van Week 22 - NLMagazine, Literatuur - Ik hoorde Alma Mathijsen vertellen over haar nieuwe boek Onderland bij Femke van der Laan in Nooit meer slapen.
Nu wil ik hier natuurlijk iedereen vooral aansporen om Onderland te gaan lezen, maar laat dit voor zij die niet te overtuigen zijn – omdat het een eng en zwaar onderwerp is misschien – dan een pleidooi zijn om deze radioaflevering terug te luisteren. Het is niet alleen maar eng en niet alleen maar zwaar, vertrouwt Mathijsen de luisteraar toe. Kom gewoon maar even kijken.
In Onderland ontmoet hoofdpersoon Harper negen personages die net als zijzelf met seksueel misbruik te maken hebben gehad. Ze komt deze mensen niet tegen in de supermarkt of in het park, maar in een land dat het negatief lijkt van het onze. Onderland, een plek waar bloemen treiteren en waar herinneringen zich pal voor je neus herhalen. Mathijsen beschrijft een wereld die daadwerkelijk bestaat in de hoofden van veel mensen die seksueel misbruik hebben meegemaakt. Maar in Onderland mogen al deze monsters en doembeelden gewoon rondlopen, zelfs als er iemand langskomt die ze kan zien. De spoken hoeven hier niet opgeborgen te worden. In alle openheid leiden de personages Harper rond in hun Onderland.
In een Alice in wonderland-achtig verhaal, waarin de ene wereld naadloos overgaat in een volgende, beschrijft Alma Mathijsen een nieuw perspectief op seksueel misbruik. In plaats van slachtoffers te portretteren en oplossingen voor te dragen, zet zij personages neer die in hun nachtmerries rondlopen met opgeheven hoofd. ‘Ja, dit is mij overkomen, kijk er maar even goed naar,’ zeggen ze allemaal in hun eigen woorden. Het is indrukwekkend en troostrijk.
In Nooit meer slapen vertelt Alma Mathijsen dat zij deel is van een kunstenaarscollectief met mensen die voor hun achttiende levensjaar seksueel misbruikt zijn. Ze beschrijft dat er iets van de zwaarte die op haar drukt, wegvalt als ze die ruimte betreedt. Dat ze niet vreemd is, dat de monsters even naar buiten mogen komen en aan de rest van de groep voorgesteld mogen worden. ‘Kijk jongens, dit zijn ze.’ Laat Onderland behalve een boek dat die ruimte beschrijft ook een beetje die ruimte zijn. Lees dit boek, luister naar Alma Mathijsen, want als iets mag bestaan wordt het soms net iets minder eng.
Onderland is geschreven door Alma Mathijsen
Uitgegeven door Atlas Contact
Jane Stuhlmacher is boekverkoper bij de Linnaeus Boekhandel, Javastraat 145
