Door Marenka Groenhuijzen - De oude naam voor merlet is maarle, meerl. De achtergrond in het goud (geel), links boven een rood schildhoek, een enkel kwartier als wapenfiguur wordt 'Vrijkwartier' genoemd.
Wegkijkende griffioenen (fabeldier) als schildhouders met rode tong, het schild wordt gedekt door drieblade- rige kroon van goud en twee parels.
De Merlet kreeg zijn aparte vorm, zonder snavel en poten v.a. de 13 eeuw, het raadhuis kreeg zijn wapen (1906) met snaveltjes, zonder pootjes.
Haarlem kreeg stadsrechten in 1245. Dat bracht conse- quenties mee voor de omgeving voor het gebied dat niet tot de stad ging horen, moesten nieuwe bestuur- lijke recht sprekende colleges gevormd worden. Zo ontstond het ambacht Heemstede, Graaf Floris de V had nu weer keuze uit twee mogelijkheden: óf Heemstede aan zich te houden, óf het in leen uit te geven.
Hij koos voor het laatste systeem, in de tweede helft van de 13 eeuw gaf hij Heemstede in leen aan Heer Reijnier van Hoylede of aan diens zoon Dirk Hoyleder. In die tijd zou een slot gebouwd kunnen zijn.
Zo heeft de familie van Heemstede (Heren van Heem- stede) dit wapen óók gevoerd door het geslacht van Hoylede (Holy) dat in de omgeving van Vlaardingen (Ridder Hoofdstad) Holy thuishoort, waarschijnlijk waren de beide families aan elkaar verwant.
Het wapen van de Hoyleders familie had als achter- grond zilver(wit) jonge eendjes van rood zonder bekken en poten worden ook vermoedelijk 'Marletten' bedoeld.
De eerste ridder van Holy is in de 13 eeuw naar Heemstede gekomen.
Volgens de overlevering zouden alleen ridders die aan kruistochten of toernooien hadden deelgenomen een schild met een wapen mogen dragen.
In de vroege middeleeuwen kreeg het schild een wapen erop geschilderd, in de 13eeuw kwamen de familiewapens in zicht, ook werd je goed zichtbaar wie je was.
Het wapen van Ridderhoofdstad Holy Zuid-Holland
had zeven jonge eendjes zonder bekken en poten vergezeld door "Vrijkwartier', van rood, achtergrond zilver (wit).
Een 'Vrijkwartier' wijst er namelijk vaak op, dat degene die zo'n wapen voerde van onechte (bastaard) ge- boorte was.
In ons geval kan dit betekenen dat de stamvader van de Van Hoyledes en dus ook van de Van Heemstedes een bastaardtelg was uit een adellijk geslacht, waarvan de vader onbekend wenste te blijven of als wapen een effen schild van rood voerde.
Deze telg moet dan als moeder een dame gehad heb- ben die de zeven mereltjes langs de schildrand als wapen voerde.
Aannemelijk is een relatie tussen geslachten Hoylede en Heemstede. Beide geslachten voerden hetzelfde Heraldische wapen, verschil zit in de achtergrond van de Hoyledes in het zilver en Heemstede goud, dat zou afkomstig kunnen zijn van Adriaan Pauw (1585-1653) die het, het Heemstede schonk bij de aankoop van het Oude Slot in (1620) Pauw heeft nadrukkelijk een stempel op Heemstede gedrukt.
Bronnen:
- Heemstede in de historie;
-Nederlandse Heraldiek Album van koffie Hag; - Wikipedia;
- Adriaan Pauw en het slot Heemstede.
