Door Wim Winckelmans - NLMagazine Energie, kernreactoren - De Belgische nucleaire onderzoeksinstelling SCK CEN zal samenwerken met Amerikaanse, Italiaanse en Roemeense bedrijven en instellingen om ‘zo snel mogelijk’ een loodgekoelde SMR (een kleine kernreactor) op de markt te krijgen.
‘We zijn voorlopers in de strijd tegen de klimaatopwarming.’ Premier Alexander De Croo (Open VLD) is trots op het consortium waarover woensdagochtend een akkoord is afgesloten. De Belgische onderzoeksinstelling SCK CEN gaat in zee met de Italiaanse onderzoekers van Enea, de Roemeense onderzoekers van Raten, het Amerikaanse bedrijf Westinghouse – dat al eerder kerncentrales in België bouwde – en het Italiaanse bedrijf Ansaldo Nucleare.
De bedoeling is om de krachten te bundelen om een vernieuwende loodgekoelde SMR (small modular reactor) te bouwen (zie inzet). Dat is een zogenoemde ‘snelle reactor’, die minder hoogradioactief afval produceert. Ook zou deze SMR gebruikte splijtstoffen van de huidige reactoren als nieuwe brandstof kunnen inzetten.
Demonstratie in Mol
In het memorandum of understanding dat woensdag is ondertekend door premier De Croo en de Roemeense president Klaus Johannis, is een stappenplan afgesproken. Dat begint met een kleine demonstratiereactor die tegen 2035 in Mol moet staan. Die reactor moet aantonen dat het project technisch mogelijk is. Als alles goed loopt, volgt de bouw van een eerste ‘echte’ reactor in het Roemeense Pitesti met een vermogen van 300 megawatt.
De ontwikkeling van die reactor in Pitesti is al tien jaar voorbereid door drie van de partners waar het SCK CEN nu mee in zee gaat. ‘We leggen onze expertise samen om te werken aan één eindproduct’, zegt Peter Baeten, directeur-generaal van het SCK CEN.
‘We sluiten hiermee aan bij onze historische missie om een pionier te zijn in nucleaire technologie, zoals we ook al waren voor de bouw van de kerncentrales in Doel en Tihange’, vindt Derrick Gosselin, voorzitter van de Raad van Bestuur van SKC CEN. Hij ziet in dit project een eerste stap in een industrialisatieplan, dat België in staat moet stellen om de bouw van zulke reactoren zo veel mogelijk zelf in handen te nemen.
€ 100 miljoen
De Belgische regering heeft al € 100 miljoen toegezegd om de nieuwe SMR te ontwikkelen. De bijdrage van de andere partners zal naar verwachting € 75 miljoen zijn. Voor de volgende fases zal eveneens overheidsfinanciering nodig zijn, dat is iets voor volgende regeringen.
Het SCK CEN hoopt dat de SMR’s tegen 2040-2045 de eerste stroom kunnen leveren, afhankelijk van de snelheid waarmee ze ontwikkeld worden. De SMR’s zullen niet alleen elektriciteit produceren als aanvulling op hernieuwbare energie, maar kunnen ook waterstof of warmte creëren als wind en zon voldoende elektriciteit opwekken. Door die combinatie zal het belangrijk zijn om locaties dicht bij industriële clusters te vinden.
Wijziging wet op kernuitstap
Voor de bouw van een SMR begint, moet de wet op de kernuitstap nog worden gewijzigd. In de Kamer liggen al lange tijd wetsvoorstellen die dat mogelijk maken, maar die raken maar niet behandeld. Volgens Baeten heeft de politiek tot 2027-2028 om een beslissing te nemen. Voor de bouw van een demonstratiereactor is een wetswijziging niet nodig.
De bedoeling is dat dit akkoord wordt ingeschoven in de nucleaire top die de Belgische regering in maart 2024 organiseert in samenwerking met het IAEA, het internationale atoomenergieagentschap.
Wat is een SMR?
Een SMR, oftewel een small modular reactor, is een compacte kernreactor met een beperkt vermogen, tot 300 megawatt. Er wordt veel van verwacht om de sector van de kernenergie, die kampt met uit de hand lopende bouwtijden en kosten, op het goede spoor te brengen.
Het voordeel van een SMR is dat je de onderdelen in serie kunt produceren in een fabriek. De reactor kan dan gemonteerd worden als een soort prefab-reactor. Dat moet goedkoper en sneller zijn.
De kleine vermogens maken ze ook flexibeler inzetbaar, als aanvulling op wind en zon. Ze kunnen behalve elektriciteit ook waterstof en warmte produceren. Ze zijn bovendien veiliger omdat ze geen elektriciteit nodig hebben om te koelen als de reactor zou stilvallen.
Of SMR's ook economisch haalbaar zijn, valt nog af te wachten. Ontwerpers die al verder staan in hun ontwikkeling van een SMR, zoals het Amerikaanse NuScale, hebben hun kostprijs al fors moeten optrekken.
Er bestaan al zo’n zeventig ontwerpen van SMR’s, het ene al wat concreter dan het andere. Ongeveer de helft bouwt voort op de bestaande lichtwaterreactoren, zoals die van Doel en Tihange, die water als koelmiddel gebruiken. Het originele in het plan van het SCK CEN is dat hun reactor lood als koelmiddel zal gebruiken. Daarmee is een zogenoemde ‘snelle reactor’ mogelijk, die minder hoogradioactief afval produceert, en waardoor hij gebruikte splijtstoffen van de huidige reactoren als nieuwe brandstof zou kunnen inzetten.
Het SCK CEN heeft ervaring met de technologie. In Mol wordt al gewerkt aan Myrrha, wat de allereerste onderzoeksreactor moet worden die wordt aangedreven door een deeltjesversneller. Ook Myrrha is een snelle reactor, hij zal een metaalmengsel van lood en bismut als koelmiddel gebruiken.
Bron: De Standaard.be
