NLMagazine/Tiel Archeologie, geschiedenis - In Tiel is een opmerkelijke historische ontdekking gedaan: archeologen hebben daar vandaag bekendgemaakt dat ze een ‘openlucht heiligdom’ hebben gevonden dat ongeveer 4000 jaar oud is. Het complex had een oppervlakte van drie voetbalvelden en diende waarschijnlijk als ontmoetingsplaats voor offers, begrafenissen, feesten en rituelen. De onderzoekers beschouwen deze vondst als “spectaculair” en uniek voor Nederland.
Tijdens de opgravingen zijn in totaal een miljoen objecten blootgelegd. Een opvallende vondst is een glazen kraal, de oudste die ooit in Nederland is aangetroffen. Deze kraal blijkt afkomstig uit Mesopotamië, wat volgens de onderzoekers bewijs is van contacten tussen de inwoners van beide regio’s.
De presentatie van de onderzoeksresultaten vond vandaag plaats in Tiel en markeert het einde van een van de grootste archeologische projecten ooit in Nederland. De opgravingen in de uiterwaarden van de Waal zijn gestart in 2017.
Ilse Schuuring, gemeentelijk archeoloog van Tiel: “In totaal is er gezocht in een gebied van circa 22 hectare groot. Een ongekend groot gebied voor archeologisch onderzoek in ons land” Door nauwkeurig de verkleuringen en verhogingen in de klei te bestuderen, hebben archeologen ontdekt dat er ooit drie grafheuvels in het gebied stonden. De grootste heuvel had een diameter van twintig meter. In deze heuvel en de andere heuvels vonden de onderzoekers de overblijfselen van zestig mannen, vrouwen en kinderen.
Betekenisvolle vondsten
Opmerkelijk genoeg bleek de grootste heuvel ook te dienen als een zonnekalender. Er was een greppel rondom de heuvel met opvallende doorgangen. Tijdens de kortste en langste dag van het jaar scheen de zon door deze doorgangen. De onderzoekers concluderen dat mensen deze kalender gebruikten om belangrijke momenten, zoals feest- en oogstdagen, te markeren.
Deze heuvel vertoont enige gelijkenis met Stonehenge, het bekende prehistorische monument in Engeland dat omgeven is door mysterie en waar een vergelijkbaar fenomeen plaatsvindt.
Het is dan ook geen toeval dat de onderzoekers vandaag, op de dag van de zonnewende, hun bevindingen presenteren. In tegenstelling tot Stonehenge zal de zonnekalender van Tiel echter niet meer te bezichtigen zijn. Wel hebben de archeologen een artistieke impressie laten maken van hoe het heiligdom er mogelijk heeft uitgezien.
Bijzondere vondst
Tijdens de opgravingen in 2017 werd al snel duidelijk dat er vele waardevolle vondsten in de Betuwse bodem lagen te wachten. Eén van deze vondsten sprong eruit: een glazen kraal die werd ontdekt op de stoffelijke resten van een vrouw. Deze kraal is de oudste ooit gevonden in Nederland.
“Dergelijke kralen werden destijds niet gemaakt in Nederland, maar wel in Mesopotamië en later ook in Egypte” aldus hoofdonderzoeker Cristian van der Linde. “Bij Naturalis is de chemische samenstelling van de kraal onderzocht. Zodoende zijn we erachter gekomen dat het uit Mesopotamië afkomstig is. Dat is het gebied tussen de rivieren Tigris en Eufraat in het hedendaagse Irak en Syrië. De kraal heeft dus een afstand van bijna 5000 kilometer afgelegd, en dat vier millennia terug.”
