NLMagazine Landoederen en roen gebieden, Cultuur en Cultuurbehoud – Het is dit jaar precies tien jaar geleden dat het Nationale Jaar voor de Historische Buitenplaatsen georganiseerd werd. Dat jaar bracht vele historische buitenplaatsen aanzienlijke media-aandacht, zorgde voor talrijke nieuwe enthousiaste buitenplaatsvrijwilligers en verschafte dit erfgoed ook meer bestuurlijke aandacht vanuit de provincies. Zeker in Utrecht, Zuid-Holland, Gelderland, Overijssel, Friesland en Limburg zijn na het Themajaar uiteenlopende en soms structurele initiatieven voor hun behoud ontwikkeld.
Mede door 2012 is er meer aandacht gekomen voor het kostbare behoud van historisch groen op buitenplaatsen.
De Rijksdienst voor het Culturele Erfgoed heeft daartoe regelingen in het leven geroepen. Ook heeft onze samenwerking met het Nederlands Bureau voor Toerisme & Congressen en regionale toeristenorganisaties er mede voor gezorgd dat meer toeristen uit binnen- en buitenland de weg naar de Nederlandse kasteel- en buitenplaatsmusea wisten te vinden.
Verder kregen thema’s als klimaat, energietransitie en duurzaamheid aandacht. Al met al is er meer zorg en betrokkenheid ontstaan voor en bij het behoud van dit monumentale erfgoed. Niet dat dit er voor 2012 niet was, maar – mede doordat sKBL zich vanaf haar oprichting in 2014 meer op de algemene belangenbehartiging heeft gericht – is er nu meer begrip voor de samenhang en onderlinge verbintenis tussen deze prachtige ensembles. Tot slot is als vrucht nog te noemen dat de onderlinge contacten tussen de diverse groepen eigenaren zijn verbeterd.
Na tien jaar hebben we dit jaar 2022 aangegrepen om hernieuwde energie te steken in het samen met andere partijen komen tot een nieuwe vaststelling van de stand van zaken. Overal in het land voerden wij rondetafelgesprekken.
Er is een landelijke enquête uitgevoerd om bij een breder publiek te peilen of de waardering van KBL in de afgelopen jaren is veranderd en wij hebben aanbevelingen geformuleerd die op het landelijke symposium op donderdag 29 september op Buitenplaats Amerongen zullen worden gepresenteerd. Tal van (onverwachte) sprekers leveren hieraan hun bijdrage. Ook u bent van harte uitgenodigd zich voor dit symposium aan te melden, want hierbij geldt dat wij met elkaar de politiek en overheid moeten blijven stimuleren dit uiterst kwetsbare en bewerkelijke erfgoed te blijven koesteren. Mocht u overwegen zich aan te melden, vindt u aanvullende informatie hier.
Na corona nieuwe zorgen
De voorbij periodes waren voor veel kasteelmusea weinig rooskleurig. Veel kastelen en historische buitenplaatsen moesten vanwege de pandemie hun deuren sluiten. Nu dit zich in het afgelopen jaar wijzigde, rijzen nieuwe problemen. De bezoekerscijfers blijven voor veel kleine musea dramatisch achter. Het Financieele Dagblad berichtte hierover op 12 september jl. en opende met de zin ‘lokale musea staat het water aan de lippen’.
Uit onderzoek blijkt dat met name kleine musea met een omzet van € 400.000,- of minder een behoorlijke schuldenlast hebben opgebouwd. Bovendien zal voor veel van deze instellingen het vooruitzicht op hogere energieprijzen waarschijnlijk zeer dramatisch uitvallen. Onder hen bevinden zich talrijke kasteel- en buitenplaatsmusea, die om uiteenlopende redenen (monumentenstatus, vergunningenstelsel en hoge investeringen) doorgaans slecht zijn verduurzaamd. De kennis is daar aanwezig hoe men het beste de winter kan doorkomen, maar nu de gasprijs zelfs tot 12 graden verwarmen haast onbetaalbaar maakt, zorgt dit met de uitblijvende bezoekers voor een neerwaartse spiraal. Het artikel in het FD eindigt dan ook met een welgemeende oproep aan gemeentebesturen om hun culturele instellingen vanuit het collectief te blijven steunen. Wij ondersteunen deze oproep van harte.
Oranjerie van Dordwijk, Dordrecht ©Helene’s Beeld
Afscheid Jennemie Stoelhorst
Na een periode van vijf jaar directeur van sKBL te zijn geweest, besloot Jennemie Stoelhorst met ingang van 1 december 2022 haar bakens te gaan verzetten. Vanaf die datum wordt zij coördinator van het cluster Cultureel Erfgoed bij de provincie Utrecht, waar zij Jelmer Prins opvolgt. Natuurlijk bracht dit besluit ons bestuur even uit het lood en moeten wij nu op zoek naar een net zo plezierige, deskundige, daadkrachtige en doortastende nieuwe directeur voor onze stichting. Desondanks zijn wij Jennemie zeer veel dank verschuldigd voor haar tomeloze inzet, haar vermogen tot inhoudelijk organiseren en de vele positieve diensten die zij de Nederlandse kastelen en historische buitenplaatsen de laatste jaren heeft bewezen. Dank je wel, Jennemie, voor alles wat je voor de stichting hebt gedaan. Elders in deze nieuwsbrief is een vacature opgenomen voor de functie van directeur van sKBL.
Kasteel Hillenraad, Roermond ©Helene’s Beeld
Nieuwe Vrienden
Twee nieuwe vrienden hebben zich bij ons netwerk aangesloten: Bouwbedrijf Hoffman en Monumentenbezit. Wij heten beide bedrijven van harte welkom.
Hoe de zaken op kastelen en historische buitenplaatsen zich de komende tijd gaan ontwikkelen, is nu nog wat onzeker te voorspellen, maar makkelijk zal het niet zijn. Daarom vraag ik u hen onverminderd in uw aandacht, steun en belangstelling te blijven volgen. Zij immers geven overal in ons land kleur aan het landschap, verdieping aan de streekgeschiedenis en waarde aan onze samenleving. Daarbij is het fijn als u zich blijft realiseren dat het bijzonder veel inspanning kost om deze plekken te behouden.
©René W.Chr. Dessing, voorzitter sKBL
