NLMagazine Geschiedenis - Ooit klotste de Zuiderzee tegen de kop van de dijk. In de oerstad waren de Wallen een gemengde wijk. Hier woonden veel Amsterdammers van stand. Met de komst van de grachtengordel vertrokken de meeste rijken. Het werd een rauwe uitgaansbuurt voor zeemannen zonder vrouw. Rond 1980 ging de Zeedijk ten onder. De heroïnehandelaars en -gebruikers namen de straat over. De straat verdronk en herstelde zich vanaf de jaren 1990.
‘In de tijd dat er zout water klotste tegen de kop van de Zeedijk, was Amsterdam een wereldhaven en die haven die was het IJ. Breed en diep lag het daar, nog niet afgesloten door het Centraal Station.’ Zo beschrijft het boek ‘Aan de Amsterdamse Wallen’ uit 2016 de plek die in de jaren 1980 mogelijk de beruchtste plek was van Nederland.
Vrij uitzicht op het water
In de 17e eeuw werd het vrije uitzicht op het water alleen belemmerd door een rij palen die de binnenhaven van de buitenhaven scheidde. Tussen de stad en het open water bevond zich, zoals Geert Mak schreef, ‘een zoutig, klotsend en verstild waterlandschap, een lange strook van oude steigers, rottende meerpalen, houten wachthuisjes en overal dobberende schepen.’
Uitsnede van de kaart van Cornelis Anthoniszoon uit 1544. Hier zien we de Wallen met de Oude Kerk, links de Waag op de Nieuwmarkt en rechts de Dam met een sluis. De Zeedijk slingert van de Waag naar het IJ. Het is de eerste straat achter de stadsmuur aan de zuidkant.
Peter Platvoet
Aan de kop van de Zeedijk staat de Sint-Olofskapel. Hier gaf Peter Plancius met zelfgemaakte wereldbollen en kaarten lezingen over zeeroutes en navigatie. Veel Amsterdamse zeemannen leerden van hem de weg op zee. De echte naam van Peter Plancius was Peter Platvoet. Vanaf de kop van de Zeedijk was het levendige Damrak, de binnenhaven, te zien.
Centrum van de wereldhandel
In de periode van globaal 1585 tot 1672 was Amsterdam het centrum van de wereldhandel. De haven was aan de noordkant van de stad kilometers breed. De pakhuizen waren volgestouwd met handelswaar en kruiden, waaronder de zeer dure peper.
