NLMagazine Natuur & Milieu - Het aantal woningen met grote schade door droogte en bodemdaling is de afgelopen jaren snel toegenomen, meldt de NOS. Dit onderwerp verdient ook een plek op de agenda van de erfgoedsector, want zéker monumenten hebben last van de droge en warme zomers van de afgelopen jaren.
Het probleem speelt vooral bij huizen die zijn gebouwd voor 1970, met houten of ondiepe funderingen. Normaal staat die fundering onder water, maar door de droogte van de laatste jaren daalt de grondwaterstand. “Als een houten fundering droogvalt, gaan schimmels de palen aantasten”, vertelt Dick de Jong van het Kennis Centrum Aanpak Funderingsproblematiek aan Omroep Brabant. “Bij ondiepe funderingen is ook nog eens het probleem dat ze vaak direct op de bodem rusten, waardoor ze gevoelig zijn voor verzakking.”
Scheuren in monumenten
Bij de verdrogingsproblematiek verdienen monumenten speciale aandacht, vertelt Hans Jacobs, Senior medewerker Partners, Strategie & Ontwikkeling bij het Restauratiefonds. “Juist ook bij monumenten ontstaat er schade aan funderingen als gevolg van droogte. Voorheen waren het met name monumenten in het westen van het land, maar vanwege de warme zomers krijgen nu ook de monumenten in hoger gelegen gebieden er last van.”
Daarnaast zijn monumenten nog eens extra kwetsbaar. “Monumenten hebben vaak oude funderingen. Herstelwerkzaamheden, als het al mogelijk is, pakken in de regel duurder uit dan bij een meer recent gebouw.”
Helaas ontdekken steeds meer bewoners scheuren in hun muren. Die zijn ontstaan doordat er al langer problemen waren met de fundering. Jacobs: “Wat onder de grond zit, zie je niet. Mensen zijn dan ook minder geneigd om daar in te investeren. Pas als je de problemen boven de grond gaat zien, komt men in actie. Maar dan is het eigenlijk al te laat.”
Voorkomen is beter dan genezen
“Voorkomen zou natuurlijk het beste zijn. Daarvoor moet eerst in kaart gebracht worden wat de risico’s en effecten zijn van droogte op monumenten”, zegt Jacobs. “Dat vraagt om een gezamenlijke aanpak met mensen uit verschillende disciplines, zoals erfgoedprofessionals, bouwkundigen en hydrologen. Door kruisbestuiving kunnen slimme oplossingen bedacht worden, ook voor specifieke groepen zoals de eigenaren van landgoederen en kastelen. Hier is de problematiek heel actueel.” Jacobs denkt aan partijen als Kenniscentrum Aanpak Funderingsproblematiek, Stichting ERM en de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed. Deze partijen hebben veel specialistische kennis.
Het laatst jaar is er in de media veel aandacht besteed aan de effecten van de droge zomers. Ook staat het onderwerp op de agenda van het Rijk. Maar de problematiek verdient meer aandacht, zeker als het gaat om monumenten. Jacobs: “Er moet goed gepast worden op gebouwen waar mensen van horen te genieten, boven en onder de grond.”
Rol voor agrarische sector
Roelof Stuurman, bodemonderzoeker bij kennisinstituut Deltares, vertelt de NOS dat hij een een oplossing ziet in het weer omhoog brengen van de grondwaterstand. “Ons hele land is nu nog ingericht op het wegvoeren van water.” Hij ziet een grote rol weggelegd voor boeren en drinkwaterbedrijven: “In de zomer wordt er heel veel beregend door de agrarische sector, en ook de vraag naar drinkwater is gestegen. Zij zullen harder aan de slag moeten om maatregelen te nemen die water besparen.”
Bron: Erfgoedstem
