NLMagazine Cultuur - De laatste tijd gebeurt er weer meer op de Nederlandse kastelen, buitenplaatsen en landgoederen (KBL). Ook al werpen de coronamaatregelen de nodige hindernissen op, toch slagen meer en meer publiekstoegankelijke huizen er in om bezoekers te trekken.
Telkens opnieuw ben ik onder de indruk van de veerkracht en creativiteit waarmee KBL-organisaties op positieve wijze inspelen op de nu ontstane situatie. Tegelijkertijd klagen wel meer eigenaren over schade, vervuiling en loslopende honden, die de toenemende stroom bezoekers achterlaat in bossen en parken. Dit is een bijkomende wrange vrucht van de massale toestroom naar het buitengroen.
Door de epidemiologische tijdsomstandigheden is het nu goed te verklaren waarom de vroegere elite buitenplaatsen liet aanleggen. Destijds leidden stedelijke vervuiling, overvolle, verkrotte en lawaaierige binnensteden tot hun aanleg en speelden hygiënische afwegingen zeker ook een rol. Immers, tot diep in de 20ste eeuw lagen epidemieën altijd op de loer. Zelfs in de tijd toen men nog niet wist hoe besmettingen tot stand komen, wist men dat het risico buiten de stad kleiner was. Bezat men het geld, dan trok men naar de buitenplaats waar genoten werd van huis, tuin en de wisselende seizoenen.
Werkgroep bestaansrechten KBL
Het virus is een van de redenen Het virus is een van de redenen waarom wij een werkgroep hebben opgericht die zich gaat inspannen om in moderne taal en begrippen de bestaansrechten (en gronden) van KBL te verwoorden. Acht deskundigen werken aan een leesbaar en begrijpelijk document, dat de waardes van historische buitenplaatsen benoemt en vertaalt naar het nu. Daarmee leeft ook de hoop dat wij de politiek en overheid een dienst zullen bewijzen. Aan de werkgroep nemen deel: Josephine Rombouts, Yme Kuiper, Johan de Haan, Conrad Gietman, Bertram van Rooij, Lenneke Berkhout, Jennemie Stoelhorst en René Dessing.
Landgoed Sparrendaal in Driebergen.
Zesde Ithakaprijs
Wij missen het contact met onze donateurs, omdat het organiseren van studiedagen en andere sKBL-bijeenkomsten onmogelijk is. Gelukkig is het wel haalbaar om de zesde Ithakaprijs door te laten gaan. Hiervoor regelden wij een theaterzaal waar wij met de jury, kandidaten en een beperkt aantal gasten kunnen samenkomen. Een live-stream is beschikbaar. Wij zenden u graag een toegangscode na uw bericht op Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken. zodat u de uitreiking thuis kunt volgen. Heel blij zijn wij met het besluit van een nieuwe particuliere schenker om deze prijs en het stipendium met tien jaar voort te zetten. De afgelopen vijf jaren werden mogelijk gemaakt door de ons onlangs ontvallen Mr. Els Veder-Smit. Elders in deze nieuwsbrief leest u een necrologie. Wij zijn blij dat deze belangrijke prijs een toekomst heeft en zijn de schenker, die graag anoniem blijft, hiervoor zeer erkentelijk.
Uitreiking in Ithakaprijs 2015 in aanwezigheid van mevrouw Veder-smit.
Kennisprogramma klimaatbestendige aanpak
Het door omstandigheden geringe contact leidt overigens niet tot minder initiatief aan onze zijde. Onlangs hebben wij in het kader van de zogenaamde Erfgoed Deal bij de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed een voorstel ingediend, dat betrekking heeft op het zich wijzigende klimaat KBL. We hebben dit voorstel Kennisprogramma klimaatbestendige aanpak KBL genoemd. Het richt zich op het verwerven van meer feitelijk inzicht in wat nu rond de klimaatwijziging werkelijk op Nederlandse KBL gebeurt.
Dat het klimaat wijzigt, behoeft geen uitleg; late nachtvorsten, droogte, extreme en lange hitteperiodes, watergebrek, verzilting, zakkend grondwater met verzakkende monumenten en afstervende bomen zijn zomaar een greep uit dit complexe probleem. Daarom wil sKBL met een aantal partners en KBL-eigenaren beter gaan vastleggen wat er nu precies aan de hand is, hoe snel dit gaat en vooral ook onderzoek doen naar oplossingen.
Ons programma is onlangs onder de aandacht gebracht van minister Van Engelshoven. Wij dienen dit voorstel in samen met de KBL-rijke provincies Utrecht, Gelderland en Zuid-Holland, de gemeente Zeist en met partners zoals het Utrechts Landschap, Utrechts Particulier Grondbezit, particuliere eigenaren en waterschappen en andere organisaties.
Huis Landfort in Megchelen
Zelf ben ik samen met een bouwteam bezig met een grote renovatie van Huis Landfort in Megchelen (Gelderland) voor stichting Erfgoed Landfort (sEL). Dit huis wordt in 1434 voor het eerst genoemd en kreeg in 1825 z’n huidige vorm. Daar zal een herbouwd koetshuis begin 2021 worden opgeleverd en de verdwenen moestuin weer in gebruik worden genomen. Ook is de parkrestauratie begonnen en vordert de restauratie en herinrichting van het landhuis gestaag. Op www.erfgoedlandfort.nl leest u meer over dit opwindende project waar onder andere een Nationaal Centrum voor de (immateriële) buitenplaatscultuur zal worden gevestigd.
Huis Landfort te Megchelen.
Nieuwe vrienden
De afgelopen maanden heeft de prachtige particuliere buitenplaats De Wildenborch in Vorden (Gelderland) zich als Vriend aangemeld. Alhoewel dit buiten wordt bewoond, bieden de eigenaren regelmatig gastvrijheid in de zeer fraaie en oude tuin, bijvoorbeeld op Open Tuindagen. Ook sloot de nieuwe eigenaar van Sperwershof te ’s-Graveland zich bij ons netwerk aan. Tegenwoordig telt deze buitenplaats twee behuizingen in een rond 1880 door landschapsarchitect H. Copijn ontworpen landschappelijke tuin. Zowel huis als tuin zullen de komende jaren een renovatie ondergaan, waarmee wij hen succes wensen.
Met ons team hoop ik dat deze nieuwsbrief u weer aanspreekt. We stelden dit bericht met veel plezier voor u samen. Hopelijk wordt 2021 in alle opzichten een beter jaar voor de Nederlandse KBL. Blijf gezond.
©René W.Chr. Dessing, voorzitter sKBL
