Column Dirk-Jan van der Zee – Waarom zijn ze niet definitief het veld afgelopen? Hoe komt het dat het spel weer is hervat en had de KNVB daar geen stokje voor moeten steken? Wanneer wordt er nou eens opgetreden tegen het wijdverbreide racisme in het amateurvoetbal?
En welke concrete stappen neemt de voetbalbond tegen clubs uit dorpen en steden waar het normaal gevonden wordt om bananenschillen op het veld te gooien, oerwoudgeluiden te maken en verwensingen te roepen als ‘kutturk’, ‘kankerzwarte’ en ‘aap’? Wordt het niet tijd om dat te kwalificeren als een ernstig incident?
Deze vragen en meer pingelden de afgelopen dagen door alle geledingen van het amateurvoetbal en ver daarbuiten. Oplossingen werden ook aangedragen. Meest gehoorde: sneller wedstrijden staken, punten in mindering brengen, geldboetes geven, stadionverboden uitvaardigen en strafrechtelijk vervolgen. Ook werd de voetbalbond gevraagd om zich nog meer uit te spreken tegen racisme en ernaar te handelen. Van borden langs de velden tot meer diversiteit in de besturen.
Mij bekroop gaande de week maar één ding: we hebben met z’n allen boter op ons hoofd en we blijven het liefst naar elkaar wijzen. Veel van de besproken maatregelen worden namelijk al ingezet. Zo voeren de 18 KNVB-verenigingsadviseurs bij ongeregeldheden in het amateurvoetbal gesprekken met clubs en worden racistische incidenten op de amateurvelden sinds 2019 apart geregistreerd. Hiermee vallen ze niet langer onder het algemene kopje ‘wanordelijkheden’, maar kunnen gericht in kaart worden gebracht en aangepakt. Daarnaast mogen wedstrijden dankzij een aangescherpt protocol sneller worden stilgelegd en na waarschuwingen definitief gestaakt. Er mag zelfs strenger worden gestraft, als blijkt dat clubs nalatig zijn geweest bij verbaal geweld. Ook bij wedstrijden in het amateurvoetbal kunnen personen die zich schuldig hebben gemaakt aan groepsbelediging en/of discriminatie, een accommodatie-verbod krijgen van vijf jaar. Deze straffen komen tot stand door een onafhankelijke aanklager binnen het KNVB Tuchtrechtsysteem, incidenten kunnen anoniem worden gemeld bij het Meldpunt wanordelijkheden.
Preventief is de KNVB in gesprek met diverse belangengroeperingen van Nederlanders met Marokkaanse, Turkse en Surinaamse roots. Bovendien ondersteunt de bond amateurclubs bij het sturen op verbinding en bij het omgaan met situaties van uitsluiting of discriminatie. Want clubs blijven eindverantwoordelijk voor het gedrag van hun supporters én spelers.
Daarom was het zo ongelooflijk mooi om te zien, dat er in het afgelopen weekend op bijna alle velden van het amateurvoetbal is stilgestaan bij racisme en discriminatie. De oplossing moet namelijk uit het voetbal zelf komen.
Tegelijkertijd schuilt daarin ook de beperking. Dat werd pijnlijk duidelijk gemaakt in het NRC-interview met oud-profvoetballer Andwelé Slory en zijn moeder, gedragswetenschapper, Marjorie Esajas. Zij noemen racisme een onzichtbare vijand en werpen de vraag op: waarom heeft een land dat water in toom kan houden geen antwoord op racisme.
Goede vraag en precies de vraag die Eric Gudde en ik aanstaande donderdag bespreken met premier Rutte en de ministers Bruins en Grapperhaus. Want om racisme uit de wereld te krijgen, zullen we met een stappenplan veel intensiever moeten gaan samenwerken met de politiek, overheidsinstanties, belangengroeperingen en het Openbaar Ministerie. Concreet betekent dat een koppeling maken met het strafrecht, een nog betere ondersteuning voor slachtoffers en het onvermoeibaar blijven zoeken naar verbinding. Daarbij zal er veel meer aandacht moeten komen voor de positieve krachten in het voetbal. Of zoals Michael van Praag het onder woorden brengt:
“Als er een goal wordt gemaakt, maakt het niet uit of je homoseksueel, zwart, islamiet, katholiek of Joods bent. Iedereen omhelst elkaar. Voetbal is voor iedereen. Je moet alleen over je eigen grenzen leren kijken”.
Dirk-Jan van der Zee
Directeur amateurvoetbal
