San Francisco, Amerika

Eerder die dag waren we ‘Down Memory Lane’ gegaan. Pap vertelde vroeger veel over zijn reizen met Mam naar Amerika. Hij zei altijd dat Amerikanen de aardigste mensen ter wereld zijn. Mam woonde daar ook in haar jeugd. In mijn kamer staat een ingelijste foto van haar; ze poseert voor een vintage Coca-Cola-automaat, haar blonde haar perfect in de stijl van die tijd. Een plaatje dat rechtstreeks uit een film lijkt te komen.

Dat was het moment dat we besloten ‘dit gaat het worden, een road-trip in Amerika’. Drie weken later konden we al vertrekken. Net genoeg tijd om alles te plannen.

De voorbereiding begon met het uitstippelen van de route en zo kwamen we uiteindelijk tot een road-trip van 30 dagen. Dat is natuurlijk prachtig, zo’n trip van 30 dagen, maar als wij onderweg zijn, willen we toch altijd weer méér zien. Zo gaat dat nu eenmaal bij ons. Als we een reis plannen, snoepen we er altijd wel weer een paar landen bij onder het mom van “Ach, we zijn nu toch in de buurt, dus ‘we might as well’...”. En zo werden de prachtige, in eerste instantie geplande 30 dagen uiteindelijk drie maanden vol avontuur, een ware wereldreis om je vingers bij af te likken.

We besloten maximaal twee uur per dag te rijden, soms drie uur als het echt niet anders kon. Zo hadden we genoeg tijd om onderweg te stoppen, leuke dingen te doen en vooral te genieten. Daarna volgden de praktische zaken: visa regelen, een SUV huren (natuurlijk een automaat), hotels boeken, vluchten kopen. Een maand lang plannen, discussiëren en compromissen sluiten. Carien wilde hiérheen, ik wilde dáárheen. Soms waren we er even klaar mee. “Glaasje wijn dan maar?” Maar uiteindelijk kwamen we er samen uit.

Eindelijk was het zover. De koffers veel te vol natuurlijk, want zo zijn we nou eenmaal. Vooral Carien. Na een lange vlucht als sardientjes in blik, kwamen we aan; welkom in Amerika! Anderhalf uur wachten in 'Secondary' bij customs. Geen idee waarom. Toen duidelijk werd dat ik een ‘niemand’ was en al helemaal geen terrorist, mocht ik eindelijk door. We waren er. Het avontuur begon.

The Tenderloin

Dit verhaal begon eigenlijk al in Europa, tijdens het boeken van de hotels. Carien had een leuk hotel gevonden in het centrum van San Francisco, voor een geweldige prijs. We waren in onze nopjes: het eerste hotel was geboekt, en met deze prijzen zou onze hele maand in Amerika een financieel succes worden. Carien appte meteen haar vriendin in San Francisco om enthousiast te vertellen waar we zouden verblijven. Maar toen kwam de reactie: “Hebben jullie gehoord van de Tenderloin?”

Wij, naïef, dachten meteen aan een gezellig restaurant waar ze fantastische steaks serveerden. Maar nee, niks van dat alles. Haar vriendin legde ons uit dat de Tenderloin berucht was, een wijk die bekend stond om drugs, dakloosheid en criminaliteit. Ineens begrepen we waarom ons hotel zo goedkoop was. En dit hotel lag ‘smack in the middle’ van deze narigheid.  We cancelde de boeking direct en vonden een nieuw plekje in de haven. Toevallig werd daar net de serie ‘Vanderpump’ gefilmd. Jeweetwel, Lisa Vanderpump van Housewives of Beverly Hills. Ik was in mijn nopjes, want ik hou wel van deze tv-programma’s. In mijn ogen was onze ‘Land of Dreams’-reis nu al geslaagd. We hadden Hollywood al geproefd en we waren nog niet eens in LA aangekomen.

Maar goed, even terug naar the Tenderloin. De nieuwsgierigheid over deze buurt bleef knagen. Nadat we alle bezienswaardigheden in San Francisco hadden gedaan, besloten we toch een kijkje te nemen in de Tenderloin. Niet lopend, dat durfden we niet, maar met een Uber. Wat we zagen, was niets minder dan een culturele shock.

De straten waren gevuld met tentenkampen, mensen die als zombies voorovergebogen stonden in onnatuurlijke houdingen, ‘vastgeketend’ aan hun verslaving. Het was alsof we een post-apocalyptische wereld binnenreden. De geur van urine hing zwaar in de lucht, poep op de sidewalk en op bijna elke straathoek zag je mensen openlijk drugs gebruiken, naalden in hun armen. Anderen liepen naakt rond, verloren in hun eigen realiteit.

Ik kon mijn ogen niet wegdraaien van wat ik zag. Het was grimmig, verontrustend, maar ergens ook fascinerend. Ik vroeg me af hoe mensen tot zo’n punt komen. Waar zijn hun ouders of vrienden? Hebben ze überhaupt iemand?  Wat is hun verhaal? Wat was het moment dat alles misging? De fentanyl-, meth- en heroïne-epidemie in Amerika waarover ik had gelezen, kwam recht voor mijn ogen tot leven. Mensen die als zombies door het leven gingen, compleet losgekoppeld van de wereld om hen heen. Het beeld van meerdere mensen dat extreem voorovergebogen stond, met hun bovenlichaam hangend naar beneden terwijl ze hun evenwicht hielden zonder om te vallen. Later kwam ik erachter dat dit de ‘fentanyl-fold’ heet.

Sindsdien heb ik wat onderzoek gedaan naar dit probleem, voor mijn eigen begrip maar ook voor mijn vlog ‘Keep up with Car’. Omdat ik de hele reis in Amerika heb gefilmd, wilde ik dieper in dit onderwerp duiken. De locals waren verdeeld: ‘San Francisco is te streng en te mild tegelijk’. Maar één ding was wel duidelijk, de kern van het probleem wordt niet aangepakt. San Francisco heeft namelijk een heel progressief beleid dat veel hulpzoekenden van buitenaf aantrekt. Men experimenteert met gecontroleerde ‘gebruikersruimtes’ en biedt maandelijks financiële hulp. Maar in 90% van de gevallen wordt dit geld gebruikt voor drugs, in plaats van onderdak of eten.

Ondertussen is de crisis in de Tenderloin een vicieuze cirkel. Te hoge huurprijzen, mentale gezondheidsproblemen en drugsverslavingen. Veel daklozen maken verschrikkelijke en traumatische ervaringen mee, kunnen geen baan meer krijgen en hebben strafbladen; kortom, ze zitten vast.

Dit leven staat in schril contrast met mijn leven. Het is een ervaring die ik niet zo gauw zal vergeten en die me liet inzien hoe goed ik het heb. Tegelijkertijd was het ook een waarschuwing; we moeten voorzichtig zijn in Amerika. We reisden als twee vrouwen en een baby door een land dat we niet kenden en met een cultuur die totaal anders is dan in Nederland. En dit was nog maar het begin. In de volgende columns neem ik je verder mee door Amerika, waar nog meer onverwachte situaties op ons wachtten...