NLMagazine/Amsterdam Lifestyle & Gezondheid - AMSTERDAM 18 april 2023 - Uit de jaarlijkse Monitor Kindermarketing van onderzoeksbureau Panteia in opdracht van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport blijkt dat er niets tot nauwelijks iets is veranderd aan de blootstelling van kinderen aan reclame voor ongezond eten en drinken.
Uit het vuistdikke rapport blijkt bovendien dat ondanks een afname van reclames op televisie, er een flinke toename is op internet en sociale media. Voedselwaakhond Foodwatch ziet in het onderzoek een bevestiging van haar eerdere conclusie dat het systeem van zelfregulering door de Reclame Code Commissie niet werkt en eist een streng verbod op kindermarketing voor ongezonde voedselproducten tot 18 jaar.
Nicole van Gemert directeur van Foodwatch: "Het is opnieuw duidelijk geworden dat de reclamecode faalt in haar verantwoordelijkheid om kinderen te beschermen. Er is geen enkele verbetering geboekt sinds vorig jaar, wat betekent dat reclame gericht op kinderen nog steeds als een ernstige bedreiging moet worden beschouwd. Tot overmaat van ramp zijn de criteria over wat gezond en ongezond voedsel is in de reclamecode veel soepeler dan bijvoorbeeld bijde Schijf van Vijf.
De belangrijkste conclusies uit het rapport liegen er niet om. Na afloop van kinderprogramma’s en tijdens incidentele uitzendingen van kinderfilms namen de onderzoekers 458 reclames waar voor 83 verschillende voedingsmerken, waarvan er slechts 5 lijken te voldoen aan de Reclamecode voor Voedingsmiddelen. Verboden kinderidolen worden nog bijna net zoveel gebruikt op verpakkingen als een jaar eerder. Supermarktacties met ongezonde voedselproducten worden gewoon op kinderen gericht. En online adverteren, waaronder op sociale media, neemt een steeds belangrijkere rol in bij de marketingstrategieën van voedingsmiddelenproducenten. Dit blijkt uit de directe sponsoring van influencers, het aantrekken van influencers als investeerders en het activeren van consumenten via sociale media.
Er is gelukkig steeds meer aandacht voor de invloed van influencers en social media wanneer het gaat om kindermarketing, maar Foodwatch vindt dat er ook nog veel is dat niet wordt onderzocht. Zo blijven streamingsplatforms voor gamers, zoals Twitch, en reclames in mobiele apps achterwege in het onderzoek.
Een jaarlijks terugkerend punt van aandacht is het feit dat de voedingskundige criteria in de reclamecode minder streng zijn dan de Schijf van Vijf van het Voedingscentrum. De voedingskundige criteria bieden geregeld meer ruimte, vooral voor zoutjes/chips, maaltijden en caloriearme dranken. Wanneer als criterium zou worden gehanteerd dat alle getoonde producten moeten voldoen aan criteria voor gezonde voeding (zoals de Schijf van Vijf), zouden bepaalde reclames niet meer op kinderen gericht kunnen worden.
Van Gemert:“Jaarlijks wordt er in Nederland schandalig genoeg 1,6 tot 1,7 miljard euro uitgegeven aan voedingsreclame, waarbij het overgrote deel van de promotie gericht is op ongezonde producten die buiten de Schijf van Vijf vallen. Dit verontrustende feit komt naar voren uit een onderzoek van Panteia. Het is onacceptabel dat fabrikanten, retailers en de horeca zoveel geld uitgeven aan het aanprijzen van voedingsmiddelen die bijdragen aan een ongezonde levensstijl en bijgevolg ernstige gezondheidsproblemen kunnen veroorzaken.”
Vorig jaar is bovendien uit onderzoek door Panteia in opdracht van Foodwatch nog gebleken dat consumenten in Nederland onvoldoende worden beschermd tegen de negatieve invloed van reclames voor (ongezonde) voedingsmiddelen. Het rapport ‘Regulering van reclame voor voedingsmiddelen’ concludeert dat door de scheve verhoudingen binnen de Stichting Reclame Code de belangen van de industrie zwaarder wegen dan die van de consument.
