NLMagazine Politiek & Maatschappij – Stel u krijgt van uw zorgverzekeraar een Apple Watch of een Fitbit aangeboden en als tegenprestatie verwacht de zorgverzekeraar dat zij vervolgens alle door u verzamelde data mogen gebruiken. Om het voor u aantrekkelijk te maken om het apparaat ook echt te gaan gebruiken, komt u in aanmerking voor een lagere premie wanneer u bijvoorbeeld meer gaat bewegen. De vraag is dan wat de zorgverzekeraar doet wanneer u in hun ogen niet voldoende aan beweging doet; die vraag echter wordt meestal nog niet gesteld.
Andere toepassingen
Vervolgens besluit de zorgverzekeraar uw DNA te koppelen aan de data die zij over u hebben zodat ze de mogelijkheid krijgen voorspellingen te doen dankzij informatie over erfelijke ziektes die in uw familie voorkomen. Dat heeft dan uiteraard direct consequenties voor de premie die zij aan u doorberekenen.
De Central Bank Digital Currency
Niet alleen verzekeraars zijn dol op onze data, ook de bestuurders in Den-Haag en Brussel zien de centralisatie van data over alle burgers helemaal zitten. Zo werken zij al enkele jaren aan nieuwe regelgeving die straks alle patiëntendossiers in één centraal systeem gaat opslaan. Ook zijn er vergaande plannen voor de introductie van de CBDC: ‘De Central Bank Digital Currency’, de vervanger van de Euro, zodat al uw transacties inzichtelijk zijn. Daarmee verdwijnt cashgeld definitief uit onze samenlevingen. Het veelgehoorde argument hierbij is dat we daardoor een veiliger samenleving krijgen want vooral criminelen en terroristen zouden baat hebben bij cash geld.
Wat men daarbij vergeet te vermelden is, dat overheden en banken af willen van cash geld omdat met de huidige negatieve rente steeds meer mensen hun geld opnemen of beleggen in cryptomunten. Daarmee is dat geld uit het zicht van de belastingdienst en dat is natuurlijk niet de bedoeling. Bovendien heeft het paardenmiddel van een zeer lage rente de afgelopen 10 jaar niet geleid tot economische groei. Hierdoor heeft de Europese Centrale Bank geen troeven meer in handen om iets te doen aan de stagnatie van onze economieën. De huidige groei is slechts het herstel van de COVID-19 maatregelen die onze economieën hebben gesloopt.
QR-code, een individueel en maatschappelijk controlevehikel
De COVID-19 pandemie was de aanleiding voor de introductie van de QR-code waardoor het heel eenvoudig is na te gaan waar u bent geweest. Bovendien kan straks met de QR-code ook uw koopgedrag worden gevolgd. Zodra u te veel benzine heeft getankt of te veel vliegmijlen heeft gemaakt, leidt dat tot restricties. Het argument dat hierbij wordt gebruikt is, dat onze CO2 uitstoot naar beneden moet zodat we het klimaat redden want ‘we hebben immers een klimaatcrisis’.
Daarmee is de cirkel rond: De centralisatie van data maakt het voor overheden eenvoudig om talloze maatregelen te treffen die burgers in het gareel houden. De controlesamenleving naar Chinees model wordt hiermee realiteit.
Het moet dus anders
Yuval Harari, schrijver van bestsellers als ‘Homo Deus’ en ‘Sapiens’, waarschuwt al langer dat er strakke regelgeving moet komen met betrekking tot de inzet van kunstmatige intelligentie en de opslag en toegankelijkheid van onze data. Zonder dat we het in de gaten hebben, worden we nu al gemanipuleerd door bedrijven als Amazon en Netflix. Zo zorgt Amazon ervoor dat ons koopgedrag wordt beïnvloed dankzij de data die zij over ons hebben en kan Netflix ons heel goed vertellen welke films en series we moeten kijken.
Manipulatieve gedragsbeïnvloeding
Er bestaan talloze organisaties die handelen in onze data waardoor grote bedrijven ons manipuleren en ons gedrag beïnvloeden. Denk aan datingsites waar we gekoppeld worden aan een partner die het beste bij ons zou passen, we krijgen studieadvies of we vernemen welke politieke partij onze stem verdient.
Zo werkt Facebook al langer aan Metaverse, een nieuwe digitale werkelijkheid, waar we elkaar zakelijk en privé gaan ontmoeten dankzij de toepassing van Augmented- en Virtual Reality. Je zet een digitale bril op en gaat boodschappen doen en je deelt foto’s en berichten via Instagram. Facebook verhandelt en gebruikt vervolgens al jouw data waardoor allerlei bedrijven beschikken over je gegevens en dat neemt steeds grotere en oncontroleerbare vormen aan.
Hoe nu verder?
Het dilemma waar we voor staan is, dat de overheid met exact dezelfde strategie bezig is: de centralisatie van al onze data. Dat is versneld door de financiële crisis van 2008 die ertoe leidde dat de overheid en de financiële wereld stevig met elkaar zijn verweven; met de introductie van de digitale munteenheid (CBDC) neemt deze controle verder toe.
Als grote Tech-bedrijven vervolgens ook moeten gaan voldoen aan regelgeving, opgelegd door centrale overheden, zal de centralisatie en controle in onze samenlevingen alleen maar verder toenemen.
Het antwoord op de vraag ‘Hoe nu verder’ is hier niet eenvoudig te geven, maar we moeten af van de retoriek van veel burgers die zeggen dat ze toch niets te verbergen hebben. Het wordt toch een heel ander verhaal wanneer je wordt geconfronteerd met hogere zorgpremies vanwege je leefstijl of geen benzine meer mag tanken omdat je te veel CO2 hebt uitgestoten.
Volgens Yuval Harari zal centralisatie van onze data leiden tot dictatoriaal leiderschap.
De geschiedenis heeft ons geleerd dat dat tot veel ellende kan leiden.
French Paulitz
