NL Magazine Economie & Maatschappij – De Verenigde Oost-Indische Compagnie, afgekort tot VOC, werd opgericht in 1602 en was destijds het grootste handelsbedrijf ter wereld en de eerste naamloze vennootschap met vrij verhandelbare aandelen. Het was ook de eerste echte ‘multinational,’ want de VOC had vestigingen in Zuid-Afrika en vele Oost Aziatische landen, vooral in Indonesië.
Op het hoogtepunt had de VOC meer dan 25.000 mensen in dienst waarvan bijna de helft betrokken was bij het ‘eigen’ VOC-leger, want de verdediging van alle overzeese bezittingen was een noodzakelijk en kostbaar kwaad.
Waarom kwam de VOC met aandelen?
De VOC werd bestuurd door de ‘Heren 17’ en een 6-tal kamers (o.a. Amsterdam, Hoorn, Middelburg, Enkhuizen) vormden het dagelijks bestuur. Deze kamers kochten bij de oprichting in 1602 van de VOC een deelname in de VOC en met deze liquide middelen financierde de VOC haar expansie en daarmee de toekomstige winstgevendheid. Dat geld was nodig voor een ‘eigen’ leger, de bouw van nieuwe schepen (tussen 1602 en 1800 bouwde de VOC 4.700 schepen in Nederland) en fortificaties op handelsposten en lonen voor werknemers.
Kortom, het geld dat de VOC ontving in ruil voor aandelen, werd gebruikt om schepen te bouwen zodat er meer handel kon worden bedreven. Ook werden er handelsposten gebouwd zodat een schip altijd met een nieuwe lading handelswaar de zee op ging.
Het resultaat was dat de VOC een winstgevende onderneming werd waarvan de aandelen een steeds hogere waarde kregen. En dat is eigenlijk het oorspronkelijke doel van aandelen: waarde creëren voor de onderneming.
Wat is er veranderd?
Tegenwoordig varen we niet meer naar De Oost en bouwen we geen handelsposten meer, maar bouwen we vliegtuigen en software. De investeringen die bedrijven daarvoor moeten doen zijn enorm maar ook vandaag de dag wordt geld nog steeds opgehaald door middel van een beursgang of de uitgifte van extra aandelen. Een van de grote verschillen ten opzichte van de ‘beursgang’ van de VOC is echter, dat de aandeelhouders van de VOC bekend waren, zich persoonlijk committeerden aan het succes van de onderneming en vooral voor de lange termijn. Hoe anders is dat nu...
Er bestaat tegenwoordig een geheel nieuwe tak van sport waar duizenden miljarden Euro’s in omgaan en dat is de handel in aandelen. Sinds het eind van de jaren zeventig van de vorige eeuw is er een nieuwe industrie ontstaan die hiermee geld verdient. Daarbij staat (meestal) niet het belang van het bedrijf centraal, maar de winsten die kunnen worden behaald met het aan- en verkopen van aandelen. Ter illustratie: Een bedrijf als Blackrock beheert voor meer dan 8.000 miljard US Dollar aan waardepapieren. Daarbij worden vaak slimme trucs gebruikt om de waarde van een specifiek aandeel te manipuleren zonder waarde voor de onderneming te creëren; Blackrock is daarin niet de enige...
Een recent voorbeeld
Had u eerder ooit van Gamestop gehoord? Gamestop is een Amerikaanse retailer die computerspelletjes en accessoires verkoopt en net als veel andere retailers lijdt onder de COVID-19 maatregelen. Kortom, geen succesverhaal maar toen kwam Reddit. Wat is Reddit?
Reddit is een soort van Twitter waarbij je kunt deelnemen aan allerlei forums die je belangstelling hebben. Zo is er ook een forum met de naam Wallstreetbets waar 4 miljoen deelnemers met elkaar communiceren over aandelen en waar wellicht interessante koopjes te halen zijn. Tot zover niets bijzonders zou je zeggen...
Ooit gehoord van ‘short gaan?’ Dat is eigenlijk profiteren van een te verwachten koersdaling van een aandeel, zonder dat je eigenaar bent van datzelfde aandeel. Je ‘leent’ dan aandelen van de eigenaar en betaalt daar een bepaalde vergoeding voor. Kortom, geld verdienen door te gokken op een waardedaling van een aandeel. De omvang van deze tak van sport is gigantisch en veel van deze fondsen hebben een rol gespeeld in het veroorzaken van de financiële crisis van 2008.
Terug naar ons voorbeeld Gamestop. Zoals gezegd, de winkelketen deed het niet best en een aantal grote fondsen gingen ‘short’ op dit aandeel in de wetenschap dat Gamestop er niet al te best voorstond met als gevolg een te verwachten sterke waarddaling van het aandeel.
Totdat op het Redditforum Wallstreetbets ene meneer Elon Musk iets riep over Gamestop en vervolgens veel forum deelnemers aandelen Gamestop gingen kopen. Gevolg: De koers van Gamestop ging in rap tempo omhoog.
Dus de grote fondsen die ‘short’ waren gegaan op Gamestop en hadden gegokt op een waardedaling, moesten hun aandelen terugkopen tegen een hogere koers waardoor zij stevige bedragen verloren.
De moraal van dit verhaal?
Voor de meeste deelnemers aan dit Redditforum was deze actie vooral bedoeld om de grote hedgefondsen een lesje te leren en duidelijk te maken dat je de kracht van een internetforum niet moet onderschatten. Eigenlijk een strijd tussen een nieuwe generatie investeerders en de baby Boomer investeerders die al jaren royale winsten realiseren zonder waarde toe te voegen.
Zo gaan er steeds vaker stemmen op van een nieuwe generatie investeerders die op een andere manier aankijken tegen deelname aan een bedrijf door middel van de aankoop van aandelen. Zij hebben meer oog voor de lange termijn en een duurzame bijdrage van een bedrijf aan de samenleving als geheel. Een mooi initiatief is https://ltse.com/coalition
Overigens hebben de meeste Redditforum-leden hun gemaakte winsten op Gamestop aan goede doelen gedoneerd...
Ik ben geen fan van het ‘Great Reset’ verhaal van de heer Klaus Schwab, maar een reset met betrekking tot ‘short’ gaan en andere handige beurstrucs die geen waarde toevoegen, zou ik zeker toejuichen.
French Paulitz
