NLMagazine/Mons België Kunst & Cultuur - Het Mons Memorial Museum pakt voor het eerst uit met een hedendaagse kunstenaar in het kader van de Biënnale voor Kunst en Cultuur van Bergen.
Op 30 september opent de tentoonstelling La laine et l'eau ("Wol en water") van de uit de streek afkomstige kunstenaar Didier Mahieu. Het museum, dat de herinnering aan de twee wereldoorlogen levend wil houden, onthult bovendien een werk van dezelfde kunstenaar in de openbare ruimte. Het gaat om een aangrijpende sculptuur op een steenworp van de militaire begraafplaats van Saint-Symphorien, die sinds vorige week erkend werd als UNESCO-Werelderfgoed.
Van 30 september 2023 tot 14 april 2024 organiseert het Mons Memorial Museum een tentoonstelling met nooit eerder vertoonde werken (schilderijen, beeldhouwwerken en installaties) van beeldend kunstenaar Didier Mahieu uit Saint-Ghislain, dat in de buurt van Bergen ligt. Onder de titel La laine et l'eau verkent de tentoonstelling een thema dat zowel de kunstenaar als het museum na aan het hart ligt: herinneringen.
Voor de allereerste keer zet het Mons Memorial Museum, dat gewijd is aan het dagelijks leven van soldaten en burgers tijdens de twee wereldoorlogen, de deuren open voor hedendaagse kunst. “Het leek ons interessant om een kunstenaar als Didier Mahieu te tentoon te stellen omdat hij, net zoals wij dat doen, werkt met herinneringsdragers," legt conservator Corentin Rousman, uit. “Onze opzet is hetzelfde, maar waar wij alledaagse voorwerpen tentoonstellen, maakt Mahieu kunstwerken.”
Didier Mahieu, van zijn kant, heeft een nauwe band met het museum: "Het is een museum dat me raakt en dat af en toe zelfs resoneert met mijn persoonlijke geschiedenis. Ik heb geluisterd naar de collectie en van daaruit eigen werken gecreëerd". Een van die werken (La chambre noire) is bijvoorbeeld geïnspireerd op de ontdekking van een archieffilm over een bombardement op het huis van zijn grootouders tijdens de oorlog, een ‘vondst’ die Mahieu deed tijdens een van zijn bezoeken aan het museum. 
Schilderij, olie op doek - 300x200. Foto © Didier Mahieu
Vanwaar de titel La laine et l’eau ?
Tijdens de landingsoperaties in 1944 werden talloze soldaten meegesleurd in zee, omdat hun wollen uniformen zwaar geworden waren door het water. Wol is een beschermend materiaal, een pantser, maar het is tegelijk ook een materiaal dat water opslorpt. Bij de overgang van het ene natuurelement naar het andere, kan alles veranderen.
De wederopbouw van een ruïne
Het werk La chambre noire is direct bij het binnenkomen van de tentoonstelling te zien en vertrekt vanuit een foto van de grootvader van de kunstenaar te midden van brokstukken, de ruïne van wat zijn huis was. Het werk wordt geflankeerd door een tweede werk getiteld Les ruines de Palmyre. De bezoeker maakt hier een reis tussen dichtbij en veraf, tussen oudheid en moderne tijd, tussen het intieme en het universele.
Van hieruit start de tentoonstellingsroute door twee museumzalen. In de eerste zaal stelt de kunstenaar vragen als; Hoe kunnen we ruïnes terug opbouwen? En hoe willen we onze wereld en ons leven vormgeven? Hier is onder andere een boot te zien die beladen is met stenen en gehuld in een lappendeken van klanken (La Barque). Verder tref je hier ook grote doeken aan die zowel bevreemdend als herkenbaar zijn en de bijpassende naam Grands Paysages meekregen. In deze omgekeerde landschappen kan je je als kijker helemaal verliezen, maar ze laten je ook toe je eigen ‘midden’ terug te vinden.
In de tweede zaal staat een reeks dozen uitgestald met opgespelde tekeningen en een verrassende installatie met een porseleinen revolver waarin een paddenstoel groeit. Die fungeert tegelijk als herinnering aan de oorlog en strekt een hand uit naar het leven (Le revolver). Dan is er nog Le jardin clos de l'âme, waarin een reeks schilderijen, geselecteerde museumstukken en persoonlijke voorwerpen van de kunstenaar verzameld zijn.
Tot slot werden er ook een aantal objecten opgenomen in de vaste collectie van het museum. Zo is er de rode trui van Mahieus grootmoeder of een geweer dat hij op het strand vond. Stuk voor stuk voorwerpen die de brug slaan tussen de wereld van het museum en die van de kunstenaar. Ze nodigen de bezoeker uit om nog verder te struinen en na te denken.
"Ik denk dat mensen zich door een bezoek aan de tentoonstelling vragen gaan stellen over hun eigen herinneringen: de herinneringen die ze van voorgaande generaties hebben gekregen en die, die ze aan toekomstige generaties zullen doorgeven," zegt Corentin Rousman.
Foto van het huis van de grootvader van Didier Mahieu, gebombardeerd in 1944 in Saint-Ghislain. Foto © Oswald.Tlr/Ville de Mons
Een ode aan het leven en aan de veerkracht
Het Mons Memorial Museum heeft Didier Mahieu ook opdracht gegeven om een werk te maken voor de openbare ruimte. Het resultaat zijn twee gebeeldhouwde soldaten die aan de voet van een boom zitten, midden op de rotonde die naar de Duits-Britse militaire begraafplaats in Saint-Symphorien leidt.
Hun voeten zijn bloot en de kragen van hun uniformen staan open. De een kijkt omhoog, de ander omlaag. "Wie zijn ze? Waar wachten ze op?" vraagt de voorbijganger zich af. Om vervolgens de blik naar binnen te richten en te overdenken wat wij zelf eigenlijk van het leven willen. "De rol van kunst is om vragen te stellen," legt kunstenaar Didier Mahieu uit. "Deze twee jonge mannen die tegen een boom leunen die zal blijven groeien, zijn er om ons aan het denken te zetten. Ik wilde een sobere en ietwat sacrale ruimte creëren. Een ode aan het leven, aan de reflectie en de stilte.”
Vanaf het begin kreeg het werk veel bijval in de regio. "Die lokale erkenning is onze grootste trots," zegt Corentin Rousman. "Didier Mahieu begrijpt de streek en haar verleden. We wilden geen monumentaal werk met vechtende soldaten op een steenworp van de plek waar Britse en Duitse mannen samen begraven liggen. We waren veeleer op zoek naar soberheid, menselijkheid en veerkracht.”
OVER DIDIER MAHIEU
Didier Mahieu werd in 1961 geboren in Saint-Ghislain, vlakbij Bergen. Hij volgde een opleiding aan de École Supérieure des Arts Plastiques et Visuels in Bergen, waar hij sinds 1999 voltijds docent is in het schildersatelier.
In zijn grootschalige installaties zijn zijn tekeningen, schilderijen, geluidsopnames, foto's, films en objecten steeds verwikkeld in een subtiele dialoog. Samen vormen ze als het ware een organisch gegroeid laboratorium dat voortdurend in beweging is. Zijn tekeningen en schilderijen, staan op de schouders van de oude meesters, en vormen het uitgangspunt voor de ontwikkeling van een persoonlijke mythologie, een geschiedenis van het intieme, het heilige, de tijd, vervluchtiging en metamorfose.
Mahieu heeft verschillende solotentoonstellingen gehad, met name in het Mu.ZEE in Oostende, de Brigittines in Brussel, het Musée d'Elsene, het CACLB - Centre d'Art Contemporain du Luxembourg Belge, het Chelsea Art Museum in New York, het Economist Plaza in Londen en de Cube in Moskou. Zijn werken werden bovendien opgenomen in verschillende openbare collecties.
OVER HET MONS MEMORIAL MUSEUM
De permanente tentoonstelling van het Mons Memorial Museum nodigt bezoekers van alle leeftijden uit om de complexe realiteit van oorlog te begrijpen. De uitgebreide vaste collectie schetst de militaire geschiedenis van de regio Bergen van de middeleeuwen tot de 20e eeuw.
Het zwaartepunt van de tentoonstelling cirkelt rond de gebeurtenissen tijdens de twee het dagelijkse leven van soldaten en burgers in oorlogstijd. Hun getuigenissen vormen de rode draad door het bezoek en wekken de honderden tentoongestelde voorwerpen tot leven. Aan de hand van brieven, notitieboekjes en interviews wordt een gevoelvolle blik geworpen op gebeurtenissen die nog al te vaak abstract blijven. Via de concrete levens van individuen maakt de bezoeker kennis met wereldoorlogen.
