NLMagazine Natuur & Milieu - Sinds 2014 bestaat er ook een inventaris van het houtig erfgoed. Bomen en struiken die zich op die vastgestelde inventaris bevinden, mogen niet zomaar worden verwijderd.
Houtige beplantingen met erfgoedwaarde zijn doorgaans oude bomen en struiken die iets vertellen over de geschiedenis van een bepaalde plaats of hun functie in het landschap. Het zijn illustraties van oude gebruiken, historisch landgebruik of bepaalde technieken. Ze geven aan hoe onze voorouders eeuwenlang bomen en struiken nuttig aanwendden, als sierelement aanplantten of kweekten, maar ook welke rol deze speelden in bijgeloof en rituelen.
Denk maar aan welkomstbomen, die aangeplant werden bij de inkom van boerenerven. Vaak gaat het om lindebomen die werden verondersteld om met hun zuiverende werking kwade geesten af te weren. Je ziet ze daarom ook vaak als kapelboom, vredesboom of gekandelaarde etagelinde op het dorpsplein. Knotbomen of populieren werden rond de percelen aangeplant voor brandhout, klompenproductie of mandenvlechterswilgen. Rond de huiskavels van boerderijen was vaak een gevlochten haag van meidoorn of hulst aangebracht als veekering. Bomendreven zijn dan weer kenmerken voor kasteeldomeinen en (voormalige) abdijbezittingen.
Met het geleidelijk verdwijnen van dat houtig erfgoed, verliest onze streek een deel van haar identiteit. Het is niet alleen een verlies voor ons landschap, maar er gaat ook een deel van onze geschiedenis en tradities verloren.
Door hun jarenlange aanwezigheid in het landschap zijn deze houtige elementen ook erg belangrijk voor de natuur. Bomenrijen of dreven maken groene verbindingen tussen grotere natuurgebieden. Knotbomen, hagen en houtkanten vormen natuureilandjes in het cultuurlandschap. Het zijn toevluchtsoorden, nestplaatsen of bevoorradingsplaatsen voor insecten, vogels en zoogdieren en vormen ‘bakens’ voor vleermuizen.
Voorlopig hebben we nog maar beperkt zicht op het houtig erfgoed in het Waasland. De inventaris bevat momenteel slechts enkele relicten. Bijkomende inventarisaties kunnen daar de komende jaren verandering in brengen. Sinds kort is er hiervoor een handleiding beschikbaar.
Wil je graag aan de slag gaan met het houtig erfgoed in jouw gemeente of wil je een markante struik of boom toevoegen aan de inventaris? Laat het ons weten!
Stephan Delaruelle, erfgoedconsulent
Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.
T 0032 (3)778 87 53
