Door Jos de Jong - NLMagazine/Maatschappij, Recht op wonen - Een woning kopen is voor de meeste jongeren inmiddels net zo realistisch als het winnen van de Postcodeloterij. Voor alleenstaande starters in Noord-Holland is het bezit van een koopwoning nauwelijks meer voorstelbaar.
De gemiddelde woning kostte in 2024 € 545.000, dat is zo’n € 342.000 meer dan iemand met een modaal inkomen kan lenen. Dat blijkt uit onderzoek van Independer, gebaseerd op cijfers van het CBS. Vooral in gemeenten als Uitgeest en Diemen zijn de prijzen de afgelopen jaren tot ongekende hoogten gestegen.
“De huizenprijzen rijzen de pan uit en een huis kopen op één inkomen is allang geen realistisch scenario meer,” zegt hypotheekexpert Marga Lankreijer-Kos van Independer. “Zelfs in de goedkopere gemeenten vissen alleenstaanden achter het net.”
De woning als privilege
Een eigen huis, ooit het symbool van volwassen worden, is voor veel jongeren veranderd in een privilege dat voorbehouden is aan mensen met aanzienlijke financiële rugdekking, of ouders die dat hebben.
Waar in 1995 een eenverdiener in bijna twee derde van de Noord-Hollandse gemeenten een gemiddelde woning kon kopen, is dat nu nergens meer mogelijk. Tijdens de laatste woningmarktdip in 2013 bleef er nog 1,9% van de gemeenten over. Tien jaar later is zelfs dat verdwenen.
“Je kunt natuurlijk kleiner gaan wonen,” zegt Lankreijer-Kos. “Maar ook daar zijn de prijzen flink opgelopen. En met één inkomen een gezin grootbrengen in een appartement van veertig vierkante meter is voor veel mensen simpelweg geen doen.”
Eenverdieners verdwijnen daarmee langzaam uit het straatbeeld, vervangen door tweeverdieners die vooral samen werken om de hypotheek te kunnen betalen. De liefde mag dan gratis zijn, wonen samen is dat allang niet meer.
Prijzen stijgen sneller dan salarissen
Sinds de laatste dip in de woningmarkt, in 2013, zijn de huizenprijzen landelijk met 95% gestegen. In Noord-Holland zelfs met 108%.
De grootste uitschieter is Uitgeest, waar de prijzen in ruim tien jaar tijd met 158% toenamen. Ook in Diemen (+154%), Purmerend (+151%) en Amsterdam (+141%) moet een koper inmiddels diep in de buidel tasten. Aan de onderkant van de lijst staat Blaricum, waar de prijzen “slechts” 63% stegen, een stijging die vroeger reden tot paniek zou zijn, maar tegenwoordig bijna bescheiden aandoet.
De jongere generatie kijkt toe
Voor jongeren betekent dit vooral afwachten. Of terug naar hun oude slaapkamer in het ouderlijk huis. De woningmarkt heeft zich ontwikkeld tot een systeem waarin bezit niet langer wordt bepaald door inzet of ambitie, maar door startkapitaal en geluk.
De conclusie van het onderzoek is helder: een eigen huis kopen op één inkomen is in Noord-Holland niet onhaalbaar, het is ondenkbaar.
Twee opties
Wie toch droomt van een koophuis, kan twee dingen doen: a. Harder sparen of b. Hopen op een rijke oom. Beide opties zijn ongeveer even waarschijnlijk.
